"ABS FREN SİSTEMİ"
hareket halindeki bir aracta fren pedalına fazla güç vermek ya da yoldaki kar,buz,yağ vs aracın kaymasını sağlayabilir.böyle bir kayma halinde frenlemenin etkisi azalır.ve araç sağa sola savrularak sürücünün kontrolünü kaybettiği bir duruma gelebilir.ABS frenleme sırasında tekerleklerin kilitlenmesini önlerken,düz gidişi,kontrol edilebilirliği ve en üst düzeyde fren gücünü sağlar.
SÜRÜŞ TAVSİYELERİ
1- ABS' yle bile ani frenleme sırasındaki direksiyon hareketleri frenleme yapılmadığı zamanlara göre çok fazla farklılık göstermez.
2-ABS ile donatılmış araçlardaki fren mesafesi diğer araçlara göre daha kısa olmasına rağmen bu farklılık yol koşullarına göre değişeceğinden önünüzdeki araçla aranızdaki mesafeyi koruyunuz.
3-karlı yollarda ABS ile donatılmış araçlardaki fren mesafesi diğer araçlara göre daha kısa olmasına rağmen araba daha düşük hızlarda kullanılmalıdır.
4- ABS bile doğal fizik kurallarının araç üzerinde işlemesini önleyemez.viraja hızlı girmekiyakın takip vs konularında doğal fizik kuralları işleyecektir.
PROTON ARAÇLAR İÇİN ABS UYARILARI
ABS ışığı kontak açıldıktan sonra yanmalı ve bir kaç saniye sonra sönmelidir.
eğer ışık sürüş esnasında yanarsa;
1- aracı güvenli bir yere çekin ve motoru durdurun.motoru tekrar çalıştırın ve 20 km/s süratle giderken ışık sönerse problem yok demektir.ışık sönmez devam ederse servise basvurunuz.
2-motoru takviye kablosu kullanarak çalıştırdığınızda eğer akü yeterinde dolmadan çalıştırırsanız motor düzensiz çalışır ve ABS uyarı ışığı yanıp sönerek aracın kullanılamayabilir bir durumda olduğunu gösterir.bu durm sadece yetersiz akü voltajı sonuzunda oluşur ve anormal bir durum değildir.
3-ABS çalıştığında direksiyonda ve pedalda biraz titreme hissedilebilir.bu ABS sisteminin doğal bir sonucudur.
4-motor çalıştırıldıktan sonra bır ıslık sesi duyulabilir. bunlar ABS otokontrol sistemidir.
5- çamurlu yollarda araba kullandıktan sonra tekerlekler temizlenirken ABS sensörlerine zarar vermemeye çalışınız.
ABS DETAY
I) ABS (ANTİ BLOKAJ SİSTEMİ)
ABS fren sırasında sürüş güvenliğini arttırmaktadır. Adından da anlaşılacağı gibi ABS
tekerleklerin blokajını yani kilitlenmesini önler.
Fren srasında tekerleklerin kilitlenmesinin üç önemli sakıncası vardır:
a) Kilitlenen tekerlek yanal kuvvet taşıyamaz. Tekerlek arka dingildeyse aracın arkası savrulur.
Ön tekerlekler kilitlenirse direksiyon hakimiyeti ortadan kalkar.
b) Kilitlenen tekerlek fren mesafesini uzatır. Kuru asfaltta kilitlenen tekerlek fren mesafesini
%25-30 arttırır. Islak asfaltta kilitlenen tekerlek fren mesafesini %50-60 arttırır.
c) Kilitlenen tekerlek lastikleri aşırı aşınır. Kilitlenen lastikteki aşınma o kadar fazla olurki,
"topallama" ya sebebiyet verir. Topallayan tekerlek konforu bozduğu gibi diğer tekerleklere
göre çok daha hızlı bir şekilde aşınır.
ABS fren yapan bir aracın fiziksel sınırlar içinde en kısa mesafede direksiyon hakimiyetini
koruyarak ve savrulmadan durmasını sağlar.
ABS NASIL ÇALIŞMAKTADIR?
ABS'nin belli başlı parçaları şunlardır:
a) Devir hissedici
..(Sensor)
b) ABS çemberi
.(Impulsring)
c) Elektronik Kumanda Ünitesi
.(EKÜ)
d) Basınç Kumanda Valfi
..(BKV)
Devir hissedici ,çember yardımıyla sürekli olarak dönen tekerleklerin ve aracın hızını ölçmekte
ve bu bilgileri EKÜ'ye göndermektedir. EKÜ bu bilgilerden yararlanarak hesap yapmakta ve
salise içinde tekerleklerden birisindeki kilitleme eğilimini saptamaktadır. Tedbir olarak da o
tekerleğin ve bazı diğer tekerleklerin BKV'lerine kumanda ederek "basıncı sabit tutma" ,
"basıncı azaltma" ve "basıncı ilk değerine yükseltme" talimatlarıyla fren körüklerindeki hava
basıncı değiştirilmektedir. Bu şekilde her tekerlek için basıncı kilitlenmeyi önleyecek şekilde
ayarlamak mümkün olmaktadır.
ABS sadece Servis fren Sistemi'ni değil, Egzos freni veya Retarder'in yaptığı frenlemeyi de
denetler ve kilitlenme eğilimi saptandığında bu yardımcı fren sistemlerini devre dışı bırakır veya
tekrar devreye alır.
ABS NE ZAMAN DEVREDE, NE ZAMAN DEVRE DIŞINDADIR?
Sürücünün önündeki kırmızı "ABS uyarı lambası" kontak ilk açıldığında ve araç hareket
etmediği sürece yanar. Bu lamba araç 5km/h'lik bir hıza ulaştığında söner. Eğer sönmezse
ABS'de arıza var demektir. ABS ya kısmen yada tamamen , varsa ASR de tamamen devre
dışıdır. Bu durumda fren sistemi ABS'siz veya kısmi ABS'li olarak çalışmasına devam edecektir.
Arızanın yerine ve cinsine göre bunun fren sistemine olumsuz etkisi olabilir. Bu nedenle arızalı
ABS zaman geçirmeden ve mutlaka yetkili bir serviste onarılmalıdır.
ABS'NİN ÇALIŞTIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Sürücü, ABS'nin çalıştığını ancak BKV'lerin çıkarttığı seslerden ve fren pedalındaki
darbelerden anlayabilir. Eğer ABS, Retarder veya egzos frenini devre dışı bırakırsa ilgili
yardımcı fren uyarı lambası kendiliğinden söner ve bu şekilde de ABS'nin devreye
girdiği anlaşılabilir.
ABS NE YAPABİLİR NE YAPAMAZ?
ABS'Lİ ARAÇ SÜRÜCÜSÜ NE YAPMALIDIR?
ABS, sürücünün kendine ve aracına olan güvenini arttırmaktadır. ABS'li araç kullanan
deneyimli ve bilgili sürücüler aşağıdaki noktalara dikkat etmelidirler.
1) ABS'li araç sürücüsü fren yapmasını gerektirecek herhangi bir durumda yol
şartlarından korkmadan frene bütün gücüyle basar, bu sırada;
-Pedala tüm gücüyle sürekli basar.Pompalama yapmaz.
-Fren sırasında direksiyon hakimiyeti korunduğundan direksiyonu kaçmak
istediği yöne çevirir.
2) ABS fren güvenliğini arttıran teknik bir üstünlüktür, ancak ABS fizik kurallarını
değiştiremez. Yani;
-Tekerlekle yol arasındaki sürtünme katsayısını değiştiremez, kötü lastiklerle
buzda fren mesafesini kısaltamaz. Kışın her zamanki gibi yeni kış lastiği
kullanılmalıdır.
-Bazı aşırı buzlu veya karlı şartlarda eskiden olduğu gibi zincir takılması
gerekmektedir.
-Dönemece hızlı girmiş bir aracın merkez kaç kuvvet nedeniyle savrulmasını
önleyemez.
-Frenleri bakımsız ve zayıf bir aracın frenlerini güçlendirmez ve hatalarını
düzeltmez.
3) Hareket sırasında fren yapıldığında ABS'nin devreye girdiği hissedildiğinde ABS'ye
güvenerek gaza daha fazla basılmaz. ABS'nin devreye girmesi sürücüye sınır
değerlere ulaşıldığı konusunda bir uyarıdır. ABS elbetteki bu sınırlar içinde aracı
güvenli bir şekilde durdurmaktadır. Fakat bu sınır değerleri aşıldığında ABS'nin
faydası olmayacaktır. Aracın hızı mutlaka güvenilir hızla düşürülmelidir
ABS CEP TELEFONUNDAN ETKİLENİR Mİ?
Frenlerle ilgili Avrupa Birliği'nin direktifinde konu ile ilgili açık bir şekilde şunlar yazılmaktadır:
"Anti-Blokaj Sistemi'nin çalışması manyetik ya da elektrik alanlardan olumsuz
etkilenmemelidir" (71/320/EC ,EK 10 madde 4.6)
Bu konuda üretim aşamasında sorumluluk öncelikle araç üreticisine aittir.Ticari taşıtlar için fren
sistemi ve ABS üreten firmalar da ürünlerini bu alanlardan etkilenmeyecek şekilde
geliştirmektedirler.Ticari araç üreticileri araçlarındaki ABS'leri bu şartlarda denemelidirler.
Peki ,araçlar ve ABS bu şartlara hazırken ve dünyada cep telefonunun ABS üzerine olumsuz
etkileri henüz kanıtlanmamışken, Türkiye'de ABS'li otobüslerde cep telefonun kullanımı neden
yasaklanmak istenmektedir?
Aslında yasaklanması gereken ABS'li otobüslerde cep telefonunun kullanılması değil ,uzman
olmayan ve yetkisiz kişilerin aracın fren ve ABS'leri ile ilgili tamir yapmalarıdır.
Yanlış tamir veya bakım sonucu ABS kazaya yol açabilir.Örneğin tekerleklerinden birisine bakım
sırasında yanlış ABS çemberi takılmış bir araç kaza yapabilir. Bu konuda daha sayısız örnek
verebiliriz.
ABS'in Elektronik Kumanda Ünitesi (ECU), normal şartlarda tüm arızaları uyarır ve hafızasına
alır.Ancak bu tip yanlış müdahaleleri her zaman algılayamadığı için sürücüyü uyarmayabilir.....
