Konu: TORK NEDİR ?

[(Gizli Üye)]

gönüller bir olsun. teknoloji olmasa da olur hocam...

[(Gizli Üye)]

Gönüller bir olsun da, ben de bir şeyler eklemek istedim naçizane.

bir katkıda ben yapayım,
daha öncede bahsi geçmişti....

ağırlıkları aynı iki araba alalım,
biri benzinli 100 beygir torku 150,
diğeri dizel  95 beygir torku 300,

hangisi daha iyi hızlanır, hangisinin son hızı daha yüksektir???
Tabiki gücü 100 beygir olanın,
bir şartla, max gücün alındığı deviri kullanacak...

neden mi?
güç birim zamanda yapılan işe eşittir,
yokuş çıktığınızı düşünün, gücü fazla olan yokuşu daha hızlı çıkar...
yani gücü 100 bg olan 1 dakikada 1 km yokuş çıkar, diğeri 950 metre...torkun burada önemi yoktur, düz yol içinde aynıdır.
peki yüksek tork ne işe yarar? düşük devirde konforlu ve tasarruflu araç kullanmaya.

"Benim aracımın torku 50 Nm. olsun ama gücü 150 HP olsun, ben bununla çok iyi hızlanırım veya benim aracımın torku 400 Nm. olsun ama gücü 50 HP olsun bu şekilde rahat sürüş sağlarım" demek mümkün değildir.

Bir çimento torbasını (sanırım 50 Kg. gibi bir ağırlığı var) yerden kaldırabilmek için güç (tork) gerekir, bu torba kollarınızdayken yürüyebilmek için de beygir gücü gerekir.

[(Gizli Üye)]

Bir çimento torbasını (sanırım 50 Kg. gibi bir ağırlığı var) yerden kaldırabilmek için güç (tork) gerekir, bu torba kollarınızdayken yürüyebilmek için de beygir gücü gerekir.

   Harika bir örnek olmuş Uğur bey...

[(Gizli Üye)]

çok güzel olmuş uğur bey ama zaten piyasada 50 hp 400nm veya 50 nm 400 hp gibi bir araç yok. yani demek istediğim beygiri yüksek olan aracın haliyle torku da yüksek olmak zorunda. bunlar birbirine bağımlı değerler. daha doğrusu ikisi de aynı etmene bağlı değerler. birisi silindir hacmine bağlı diğeri biyel kolu uzunluğuna. silindir hacmi ve biyel kolu orantısız olan bi motor zaten çalışmaz...

[(Gizli Üye)]

çok güzel olmuş uğur bey ama zaten piyasada 50 hp 400nm veya 50 nm 400 hp gibi bir araç yok. yani demek istediğim beygiri yüksek olan aracın haliyle torku da yüksek olmak zorunda. bunlar birbirine bağımlı değerler. daha doğrusu ikisi de aynı etmene bağlı değerler. birisi silindir hacmine bağlı diğeri biyel kolu uzunluğuna. silindir hacmi ve biyel kolu orantısız olan bi motor zaten çalışmaz...

Dediğiniz doğru tabii de, o kadar uç noktalarda örnek vermemin sebebi, biraz olsun torkla HP' nin birbirlerinden çok da bağımsız şeyler olmadığını açıklayabilmek içindi.
Tabii ki değerler arasındaki makas çok da açık olabiliyor motora göre zira 10 litre motora sahip bir kamyonun HP' si 200 iken torku 1000 Nm. civarında. Tabii ki ekstrem bir durum.

[(Gizli Üye)]

Dediğiniz doğru tabii de, o kadar uç noktalarda örnek vermemin sebebi, biraz olsun torkla HP' nin birbirlerinden çok da bağımsız şeyler olmadığını açıklayabilmek içindi.

yani aynı şeyleri söylüyoruz...

[(Gizli Üye)]

  Güç, kolunuzun gücü olsun, tork ise, ''L'' şeklinde bir vana düşünün. Bunu güç ile açacaksınız elbetkide fakat o L şeklindeki kolun 90 derecelik açısının olduğu köşeden mi tutarsanız mı daha kolay açarsınız, L'nin uzun ucunun en ucundan tutarsanız mı?     İşte güç ve tork.

[(Gizli Üye)]

"Benim aracımın torku 50 Nm. olsun ama gücü 150 HP olsun, ben bununla çok iyi hızlanırım veya benim aracımın torku 400 Nm. olsun ama gücü 50 HP olsun bu şekilde rahat sürüş sağlarım" demek mümkün değildir.

İyi  güzel de benim verdiğim örnekte bi sorun yokki,
sanki piyasada;
gücü 100 beygir torku 150 veya
gücü  95 beygir torku 300 olan araç yokmuşta ben uydurmuşum gibi anlaşılabilir.

1. araca örnek toyota corolla, 2. araca örnek bir sürü, en dandiği kia ceed

Ahmet hocam konuyu güzel bağlamış, 0-100 hızlanması performans açısından önemli bir kriter ve bu kriterde iyi noktada olanlarda yüksek güçlü benzinli motorlar tabiiki,

Forumda iki kişi bişey tartışınca sanki kavga oluyormuş gibi tavır alanlar var, konuyu tartışacağızki doğrusunu öğrenelim.

[(Gizli Üye)]

Güzel paylaşım için teşekkürler

[(Gizli Üye)]

evet tork neymiş beygir neymiş anladım arkadaşlar, teşekkürler bilgiler için.

[(Gizli Üye)]

evet tork neymiş beygir neymiş anladım arkadaşlar, teşekkürler bilgiler için.

sadece sen mi arif bey herkes anladı. şu dört sayfayı okusun eminim arabadan hiç anlamayan eşim bile anlar ve asla unutmaz tork ney beygir ney. benim merak ettiğim şu ki; bi sonraki benzetme ne olacak. herkes tüm ihtimalleri denedi çünkü. bir sonrakinin işi gerçekten zor...

[(Gizli Üye)]

benim aklıma konunun adını görünce şöyle bir benzetme gelmişti ama konuyu sulandırmamak için yapmamıştım. piston kolu elimizde kalacak kadar zorlanırsa, sonunda "tork" diye bir ses gelir...

[(Gizli Üye)]

son nefesini verir diyorsunuz...

[(Gizli Üye)]

...Forumda iki kişi bişey tartışınca sanki kavga oluyormuş gibi tavır alanlar var, konuyu tartışacağızki doğrusunu öğrenelim.

Sanıyorum ki hiç birimizin mesleği motor,mekanik veya makine mühendisliği değil. Amatörce ilgileniyoruz ve fikirlerimizi TARTIŞIYORUZ. Bilmediğimiz ikmâl ediyoruz veya yanlış bildiklerimizi düzeltiyoruz.

Kendi adıma herkese teşekkür ederim zira bir çok forumda ikinci en çok üçüncü mesajda "hadi len" formatına geçilmiş oluyor.

[(Gizli Üye)]

aslında hp diye bişey yoktur, daha doğrusu hp yi ölçebilmek mümkün değildir. aracın yarattığı güç, tekerlerinin dinamometreye bağlanması ile yarattığı kuvvetle ölçülür, bunun ölçüm birimi torktur, tekerlekteki çevirme kuvvetinin göstergesidir. daha önceki mesajlarda arkadaşların verdiği katsayılarla çarpılarak hp gücü olarak verilir.
aslında dizel motorun torku yüksek değildir, çünkü tork ve devir bir arada düşünülmelidir. 200 Nm 3000d/d motor ile 200Nm 6000d/d motor arasında iki katı güç farkı vardır. dizel motorlar benzinliler kadar devir çeviremezler o yüzden şanzıman oranları ona göre yükseltilir , örneğin 3000d/d 200Nm tork veren dizel motoru benzinli ile karşılaştırmak için 1:2 şanzımana bağladığımızda torku 6000d/d 100Nm olacaktır. güç, insanlar bu torktu devirdi işleriyle uğraşmasın diye bunları basit bir halde sunan hp ile ifade edilir olmuştur.
araç meraklıları hep max. tork yada max. hp ile ilgilenirler. esas önemli olan motorun devir limitleri içindeki tork dolayısıyla güç dağılımıdır. güç -devir grafiklerini hepimiz biliriz.  motorumuzun max hp. si kadar 2000d/d , 3000 d/d, 4000/d ne kadar hp verdiği de göz önüne alınmalıdır. max hp aynı olmak üzere hp çizgisi yataya daha yakın olan motorların ara ve son hızlanmaları daha çabuktur.

[(Gizli Üye)]

  Selçuk, kusura bakma yazdıklarına katılamıyorum. Tork ile Güç farklı şeyleridir. Ayrıca tork çizgisinin alt devirlerden çabuk çıkması ve üst değerlerde uzun süre yatay seyir edebilmesi istenir ve bunu dizel (turbo) motorlar çok iyi sağlar. Ancak dizel motorlar maksimum devir yönünden benzinliye nazaran daha az devirler çevirebildiği için (fazla torkun yardımı ile) şanzıman oranları daha farklı seçilebilir. Bu yüzden söylemek istediğin (çok iyi anlıyorum) 2.000d/d. da 200Nm. ile 4.000d/d. da 200Nm. farklı şeylerdir tezi sadece çıplak motor için geçerlidir. Şanzıman takılınca ve motor karakteristiğine göre durum değişebilir.
 Motorların belli ekonomik kısıtlar içinde maksimum güçlerini yüksekde vermesi, torkunu ise düşükde vermesi istenir ancak tork dağılımıda çok önemlidir.

[(Gizli Üye)]

tork ile güç farklı şey değildir çünkü torku belirli bir katsayı ile çarptığınızda gücü bulursunuz. çıplak motorla bunun alakası yoktur çünkü bu matematiksel bir bağıntıdır, bir kuvvetin etki ettiği uzunlukta yapabileceği işi gösterir. tork x devir çarpımı değişmez. bu; dizel motorda yüksek tork x düşük devirdir, benzinli motorda düşük tork x yüksek devirdir. ama sonuçta diyelim ki ikiside max. 100hp. dir

[(Gizli Üye)]

Güç, (yani hp ile ölçülen) "birim zamanda yapılabilecek iş miktarıdır" arkadaşlar. İş (yani enerji), Kalori, jül veya kw.Saat gibi birimlerle ölçülür. Bundan zaman boyutunu çıkarırsanız geriye güç kalır. Yani Güç=Enerji/Zaman. Güç HP yanında Watt'la da ölçülür (mesela ampullerde).

Tork bir nevi kuvvet (analitik anlamda). Dönme kuvveti...

Bir katsayı ile çarpınca gücü verir mi? Hayır vermez. Nasıl voltajı bir katsayıyla çarparak "watt değerini" bulamıyorsak, torku bir katsayı ile çarparak gücü bulamayız. Bir değişkenle çarpmak gerekir. Hız değişkeni...

Vites oranı ve tekerlek yarıçapı gibi diğer değişkenleri sabit kabul edersek. Motor devrini, (analitik açıdan) hıza eşitleyebiliriz. Aynı varsayımdan hareketle torku da kuvvete eşitleyebiliriz. Güç, kuvvet çarpı hızdır yani P(t)=F(t)xV(t) Yani buradan hareketle kabaca BeygirGücü=devir x tork
Yani maksimum torku yüksek bir araç eğer fazla güce sahip değilse, bu tork yüksek devirlerde etkili olamıyor demektir. Yani hızlanınca motor itmeyi bırakıyor demektir.
Vitese daha çok iş düşer. Daha farklı ve yakın oranlar, daha fazla vites gerekli olur. Bu durumda "Motor fazla esnek değil" denir. Sporif sürüş özelliğinin azalması anlamına gelmektedir.

[(Gizli Üye)]

  Durum aynen Ahmet'in anlattığı gibidir. Torku elbetkide mekanik sistmein fiziki yapısı etkiler. Bunların başında da strok gelir ve son dişliden tekerleğe kadar bunu devam ettirebiliriz.
 Tanımlarsak;
 Tork: Döndürme, burkma kuvvetidir ve zaman ile ilgisi yoktur. Sabit ve dönen bir noktaya 1 Metrelik kol yardımı ile 1 Newton kuvvet uygularsak ortaya 1Nm. tork çıkar.
 
 Güç: 75Kg. lık ağırlığı 1sn.'de yukarı 1 metre yukarı kaldırmak için 1 beygir (hp) gücü gerekir.

 Farkları: Beygir gücü sabit iken, tork aracın şanzıman, teker vs. oranlarına göre değişir.
 Benzinli motorlar yüksek devirli ancak nispeten düşük torkludur. Turbo dizeller ise (kuvvetli yanmadan dolayı) daha yüksek torka sahip ancak yapıları gereği düşük devirlidir. Bu yüzden farklı şanzıman oranları seçilir. Yinede yere aktarılan tork dizel lehine olur ve ara hızlanmalarda benzinliye nazaran avantajlıdır (diğer şartlar sabitken).
 Şanızman seçiminde de hız ve hızlanma arasında tercih yapılır. Aracın segmentine göre en uygunu belirlenir.

 Örnek: Seçtiğimiz bir ae101 kasa 1.6L. Corolla motoru 6.000 d/d. 'da 114Hp güç üretiyor olsun. Bunun orjinal fabrika çıkışı lastiklerinin ebatı 175-65-14 dür. Bu aracın maksimum torku da 4.000 d/d. 'da 145Nm. olsun. Aynı aracın lastik çaplarını küçültürsek bu aracın gücü aynı kalmasına rağmen (114Hp.) torku artar. Ancak son hızı düşer, çekişi artar.

[(Gizli Üye)]

Ahmet bey olayı özetlemiş. yalnız güzel bi konu oldu. neler öğrendik neler... paylaşan herkese, herkes adına teşekkür etmek istiyorum...