Konu: hıza göre yakıt sarfiyatı hesabı

[(Gizli Üye)]

selam  arkadaşlar...
daha önce de bir sayfada yazmıştım ama yeni bir konu açmak istedim

bir araç    5.viteste 3000devir 90km. hızla giderken 100km.de 6,5lt. yakıt tüketiyor ise,
aynı araç  5.viteste 4000devir 120km. hızla giderken 100km. de kaç litre yakıt tüketir?

böyle bir orantı ile hesap yapılabilirmi... 

[(Gizli Üye)]

Zor, çünkü yolun eğimine, lastiklerin durumuna, rüzgara göre motora giren yakıt değişir.

[(Gizli Üye)]

belki deneyen bir arkadaşımız vardır.sürekli gidip geldiği bir mesafeyi 90 km hız ve 120 km hız olarak sarfiyatı hesaplayan

[(Gizli Üye)]

.

Zor, çünkü yolun eğimine, lastiklerin durumuna, rüzgara göre motora giren yakıt değişir.

benim anlamak istediğim bunun bir matematiksel formülü var mıdır? rüzgar, yol koşulları araçların yük durumu, kullanım tarzı vs. herşeyi ayını kabul edersek.

sonrasın da bunu istediğimiz bütün hızlara uyarlamak

140 la gitsem ne kadar yakar?
160 la gitsem ne kadar yakar? gibi gibi

[(Gizli Üye)]

  Aracın yakıt sarfiyatını etkileyen birden çok bağımsız değişken mevcuttur. Bu verdiğiniz öreneği bir test ortamında denersek, yani diğer bütün değişkenleri her iki araç içinde (deney ve kontrol aracı için) sabit tutulursa ve sadece motor devri ve dolayısı ile hızı (vitesde aynı dişlide olacak çünkü) farklılaştırılırsa motor özelliklerini de bilmek gerekir. (motorun en yüksek gücünü ve torkunu hangi devirde ürettiği ve şanızman oranı da önemlidir) Çünkü gerek motor güç ve tork eğrisi, gerek şanzıman oranı son vitesde 90Km/s. hızda en az tüketim için ayarlanmış ise durum farklı, 70Km/s. için ayarlanmış ise durum, sonuç farklı çıkacaktır.
 Tam sorunuzun karşılığı olmasada (yukarıda saydığım parametreler bilinmeden kestirim güçtür), benim size şöyle bir bilgi vermem söz konusu olabilir; bir aracın son hızını %10 artırmak için, o aracın gücünü %30 arttırmak gerekir. Bu kullanılabilecek ancak nispeten kaba bir formüldür.
 Normal şartlarda hız yükseldikçe aerodinamik etkilerden dolayı aracı durdurmaya çalışan bir hava duvarının önünde oluşması ve hızla doğru orantılı olarak bu hava duvarının yoğunlaşması, aracın yakıt tüketimini arttırır. Yukarıda verdiğim kaba genellemeyi kullanırsak; aracın hızını %10 arttırdığımızda, yakıt tüketimi de %30 artar. Yani 1/3 lük bir oran vardır diyebiliriz bence.

[(Gizli Üye)]

Normal şartlarda hız yükseldikçe aerodinamik etkilerden dolayı aracı durdurmaya çalışan bir hava duvarının önünde oluşması ve hızla doğru orantılı olarak bu hava duvarının yoğunlaşması, aracın yakıt tüketimini arttırır. Yukarıda verdiğim kaba genellemeyi kullanırsak; aracın hızını %10 arttırdığımızda, yakıt tüketimi de %30 artar. Yani 1/3 lük bir oran vardır diyebiliriz bence.

Bununla ilgili bir formül vardı ama her araca göre (aerodinamik özelliklerine göre) değişiklik göstermekteydi. Kabaca mevcut hızın karekökü alınarak yapılan bir hesaplamaya dayanmakdaydı ama formülü şu anda hatırlayamadım

Bu formül hızın, motor devrine etkisini göstermekteydi. Yani 3000 devirde 120 km hız yapan araç 4000 devirde 160km sürate çıkamıyordu. Tabii formül motor gücüne göre farklı değişkenleride içeriyordu. Buradan yola çıkılarak kaba bir hesaplama yapılabilir

[(Gizli Üye)]

  Doğrudur Mehmet. Biraz kafa yorsak o formülü çıkarırız zaten hep birlikte, aklın yolu birdir.

[(Gizli Üye)]

Aracına göre biraz araçtan araca  farkeder. hava direncincinin toplam hareket direncine( aktarma oranları , yuvarlanma direnci, motor verimi v.s. ) oranını test verilerinden bulmak lazım , belki internette bugünün araçları için bazı değerler vardır. Yada rüzgarsız bir havada düz ve uzun bir otoyolda deneyip bulmak lazım, sapanca tarafında bir bölge bu iş için uygun .

Mehmet bey'in  tam hatırlayamadığını belirttiği konuda benim görüşüm şöyle: Bir araç 3000 devirde 120 yapıyorsa , 4000 devirde tam 160 yapar. Bağlantılar dişililer üzerinden olduğuna göre farklı olması düşünülemez, debriyajda veya gösterge kalibrasyonlarında bir hata yoksa tam 160 ı görmelisiniz.

[(Gizli Üye)]

  Mehmet'in orada söylemek istediğini çok iyi anlıyorum. Hız arttıkça, rüzgar vs. dışında, sürtünme kayıpları da eklenecek ayrıca debriyaj sistemi de belli oranda kaçırma yapacaktır fizik kuralları gereği. Yani teoride 3.000d/d 120Km/s. 4.000d/d 160km/s. yaparken, pratikde bu tam mümkün değil. Bunun için belli formuler düzeltmeler gerekir. Yani işin içine girildiğinde herşey o kadar kolay sonuca ulaştırılmaz, hele ki net bir sonuç aranıyorsa.

[(Gizli Üye)]

standart şartlarda 90km ile 120 km yi aynı devirde bile olsa ölçmeden kıyaslayamayız...illaki ölçmemiz gerekir gerçekten..
aslında lab.şartlarında mutlaka formule dökülmüş olan bir kaç deney vardır ama...
o eski problemlerdeki mantık burda olmaz...
100 kişi 5 gün çalışıp 1500 m duvar örse  200 kişi  6 gün çalışsa kaç metre örer gibi..bu tip işlerde olmuyor.
ama hız ivme grafikleri var ordan bulmak lazım ama dediğim gibi en sağlamı her gün geçtiğiniz yolda bunu denemek...

[(Gizli Üye)]

oranı falan bilmem ama ben aracı aldığımda lpg ile denedim.litre fiyatı: 2,130tl
şehir içi km.de:26 kuruş
100km hız ile şehirler arası km.de:16,5 kuruş
120km hız ile şehirler arası km.de:20 kuruş yaktı
(şehir içi biraz değişebilir çünkü iki kez lpg ayarı yapıldı bu yakıta dahil.belki 22-23 kuruş arası olabilirdi)

[(Gizli Üye)]

hakan Bey ,

Sorunsuz debriyaja sahip bir aracın,  sabit hızla ilerlerken debriyajının az da olsa kaçırmalı çalıştığını mı söylüyorsunuz? İvmelenmelerde belki bu geçici olabilir ama sabit hızda bu olmaz sanırım. araç tasarımının, debriyaj tasarımının  böyle olduğuna pek ihtimal vermiyorum. O sektörün ARGE sinde değilim ama bu şekilde bir fabrika tasarım  verisi olmadıkça buna kanaat getirmem zor ,bilemiyorum bana mantıklı gelmiyor. Eskimiş debriyajlarda olabilir denirse , buna tamam ama bunu özel durum olarak belirtmek lazım. sadece bu konuda galiba sektör içinden bilgiye ihtiyaç var

[(Gizli Üye)]

  Mehmet'in orada söylemek istediğini çok iyi anlıyorum. Hız arttıkça, rüzgar vs. dışında, sürtünme kayıpları da eklenecek ayrıca debriyaj sistemi de belli oranda kaçırma yapacaktır fizik kuralları gereği. Yani teoride 3.000d/d 120Km/s. 4.000d/d 160km/s. yaparken, pratikde bu tam mümkün değil. Bunun için belli formuler düzeltmeler gerekir. Yani işin içine girildiğinde herşey o kadar kolay sonuca ulaştırılmaz, hele ki net bir sonuç aranıyorsa.

Evet Hakan abi benim demek istediğim de bu idi. Teoride belirtilen hıza ulaşması gerekirken, debriyaj, aerodinamik direnci gibi etkenlerden dolayı pratikte mümkün değil. Sadece kaba bir hesap yapılabilir, hepsi o

[(Gizli Üye)]

hakan Bey ,

Sorunsuz debriyaja sahip bir aracın,  sabit hızla ilerlerken debriyajının az da olsa kaçırmalı çalıştığını mı söylüyorsunuz? İvmelenmelerde belki bu geçici olabilir ama sabit hızda bu olmaz sanırım. araç tasarımının, debriyaj tasarımının  böyle olduğuna pek ihtimal vermiyorum. O sektörün ARGE sinde değilim ama bu şekilde bir fabrika tasarım  verisi olmadıkça buna kanaat getirmem zor ,bilemiyorum bana mantıklı gelmiyor. Eskimiş debriyajlarda olabilir denirse , buna tamam ama bunu özel durum olarak belirtmek lazım. sadece bu konuda galiba sektör içinden bilgiye ihtiyaç var

Eftal hocam, durumu aynı aracın düz yolda belirli bir devirle giderken ulaştığı sürat ile, aynı aracın aynı devirde rampa çıkarken ulaştığı sürat ile kıyaslayabilirsin. Çok uç bir örnek olacak ama mantık aynı; dış etkenlerden dolayı motor deviri tam olarak aktarma organlarına iletilemiyor

[(Gizli Üye)]

Direnç sürtünm kaybı v.s. bunlar tabii ki süratle değişir ama birbirine geçme dişlilerle bağlanmış bir sistemden bahsediyoruz, motor devriyle hız arasında %100 doğrusal bir bağlantı var, tek açık konu debriyaj kaçırması olayı ve orada da sorun olmasa bile bu sefer  gösterge yazan değerlerin ne kadar doğru olduğudur.Arada yanlış hüküm vermemize neden olacak birkaç eleman var.

Bir başka konu da şu , bilirsiniz, bütün araçların ekranında gördüğünüz hız değerinden  aslında birkaç km  daha azdır gerçek hızınız, bu biraz emniyet güvenlik payları konarak bilinçli yapılıyor. göstergede 100 km okuyorsanız gerçekte, 96-97km  ile falan gidiyorsunuzdur muhtemelen.

[(Gizli Üye)]

  Kuru tip kavramada motor, şanzıman bağlantısı birbirine geçme değildir. Sürtünme ile işlem gerçekleşir. Bu kayıplar, özel araçlarda (ralli tipi) kullanılan ve standart araçlardakine nazaran daha az yüzeyle daha çok sürtünme sağlayan ve ısıdan daha az etkilenen seramik kavramalar ile azaltılabilir ancak yine de aracın karşısında oluşan hava direncinden (duvar) dolayı yine hız arttıkça, direnç etkisi artacağından bu kayıpda artacaktır. Ayrıca bu kayıp, aracın hızı ile doğru orantılı olmayacak, artan oranda artan bir kayıp olacaktır.

[(Gizli Üye)]

hava direnci araç hızının karesiyle artar. yani 100 km/h den 200 km/h çıktığınızda maruz kaldığınız rüzgar direnci 4 katına çıkmış olacaktır. hava, yol, sıcaklık, rüzgar hızı gibi değişkenlerin yanında değişken sübap zamanlama sistemleri, ECU, gaz telsiz hava giriş kelebeği gibi motor özelliklerinden dolayı (90km/h de ekonomi modunda çalışan motor 120 km/h de performans moduna geçmiş olabilir) hız ve yakıt tüketimi arasında bir bağıntı kurulamaz.

[(Gizli Üye)]

lim┬(d→c)⁡〖(1+1/c)^d 〗/(v^2-(f+f_l))√(∫_o^240▒t)

[(Gizli Üye)]

d: devir
c: motor gücü
v: hız
f: sürtünme hava
f_l: sürtünme lastikler
t: süre

[(Gizli Üye)]

lim┬(d→c)⁡〖(1+1/c)^d 〗/(v^2-(f+f_l))√(∫_o^240▒t)