Arkadaşlar Selamlar,
Sizlere bu seferde MMT vites seçici ile ilgili başımdan geçen macerayı ve çözümünü anlatmak istedim. Umarım diğer MMT şanzımanlı araç kullanan arkadaşlarında işine yarar. Bildiğim kadarıyla eski model Corolla, Auris gibi modellerde de aynı vites seçici kullanılmakta.
Aşağıdaki yazacaklarımı deneyecekseniz lütfen riski kabul ederek işe başlayınız. Konunun uzmanı vs. değilim, sadece başımdan geçenleri ne yaptığımı anlattım.
TLDR,Çok uzun okuyamam diyenler için özet:Sadece P0915 kodu alıyorsanız sorun muhtemelen ya vites seçicinin pozisyon sensöründe ya da aracın elektrik tesisatında. Başka kod ile birlikte bu hatayı alıyor iseniz o kodlara da bakmak gerekli.
Diğer konuda belirttiğim gibi 2009 Model Yaris D4-D sahibiy(d)im. Araç 184000kmde. Daha önceden araçta P0810 arızası alıyordum ve vites boşa düşüyordu aşağıdaki konuda başımdan geçenleri anlattığım gibi.
https://www.toyotaclubtr.com/index.php?topic=92861.0Aracımın 170000 km de yukardaki sebeplerden dolayı debriyaj robotu ile beraber (sadece debriyaj robotunu ben değiştirmiştim) yetkili Toyota servisinde debriyaj baskı balata, debriyaj rulmanı, krank keçesi ve şanzıman yağı değişmişti baya da yüklü bir miktar para ödemek zorunda kalmıştım bundan yaklaşık 1 yıl önce, sonrasında yine aynı olaydan başım ağrımasın diye. Bahsettiğim gibi ağırlıklı olarak eşim kullanıyor aracı dolayısıyla vitesten çıkma olayında da doğal olarak panik yapıyor. Araçta küçük çocuğumuz da var yani pek riske atabileceğim bir mevzu değil. Hızlı akan trafikte olması durumunda baya stres yaratıyor.
Yaklaşık 1 ay önce araç 183000 km civarlarında iken şehirlerarası yolda rampa aşağı giderken (baya eğimli bir rampa idi) yine vitesin boşa düşme sorununu yaşadım. Aracı sakince sağa çektim ve bekledikten ve aç kapa yaptıktan sonra yavaşça eve vardım. Eve gittiğimde mini VCI ile techstream üzerinden bu sefer P0915 hatası aldığımı gördüm bu seferki yeni idi, diğer hata (P0810) ile alakası yoktu. Aşağıda ekran görüntülerini bırakıyorum:
Arızayı servis manuellerinden biraz araştırdım ve tüm veriler vites seçicide problem olabileceğini söylüyor idi. Yetkili servisten randevu aldım ve servise gittim sorun olarak sadece vitesin boşa düştüğünü söyledim arıza kodu vs söylemedim yani detay vermedim. Aracın geçmiş servis kayıtlarına baktılar ve yukarda bahsettiğim parçaların daha yeni değiştiğini şimdi de vites seçicinin değişmesi gerektiğini söylediler tamam dedim değiştirin. (Bu arada bu parça baya pahalı bir malzeme yaklaşık 12 bin TL işçilik ve “eski dostlar” indirimi dahil.) Servis manuelinde parçayı komple değiştirmek yerine önce sensörlerin ölçümü sonra tesisat ölçümü yazıyordu neyse dedim degişmişken hepsi değişsin tekrar sorun yaşamayım sonuçta araç eski. Servise aracı bıraktım yaklaşık 4 gün sonra teslim aldım.(Parça ellerinde yoktu sanırım yurtdışından getirdiler.)
Bu parça neye benziyor diyenler için parçanın fotoğrafı:(Bu benim parçamın fotosu değil internetten buldum isteyen olur ise kendi parçamın detaylı fotolarını koyabilirim.)
Bu arada servisin şöyle bir “uyanıklığı” oldu eski parçamı vermek istemediler. Bana çevre şehirciliğin kanunlarının vs değiştiğini parcayı veremeyeceklerini söyledi servis elemanı bende bahsettiğinin yağ filtresi-keçesi gibi şeyler olabileceğini söyleyerek sert bir şekilde ısrar ettim. Daha da ısrar etseydi bu “yeni” kural-kanun ile ilgili bana bir yazı vermesini isteyecektim daha sonra dava-hak iddia edebilmek için çünkü bu güne kadar servisten her türlü çıkan parçamı aldım. Servis elemanı birilerini aradı sanıyorum müdürü idi, lütfederek çıkan parçayı araca koydurdu kutusu ile beraber.
Neyse servisten ücreti ödeyerek ayrıldım, araç ile yaklaşık 22 km yaptıktan sonra eve dönüş yolunda trafik olan bir bölgede araç yine vitesten attı artık trafik içinde nasıl sinirlendiğimi az çok hayal edebiliyorsunuzdur.
Hemen geri döndüm servise ve vitesin hala boşa düştüğünü arızanın giderilmediğini söyledim. Servisteki usta ile deneme sürüşü yaptık (kendisi de aracı kullanırken boşa düştüğünü gördü, servis OBD cihazı bağlı iken) araç eskisinden bile daha fazla sıklıkta boşa düşüyordu. Örnek vermek gerekirse tamirat öncesi 1 saatlik sürüşte 1 kere oluyor ise artık 10 dk da bir vites boşa düşüyordu. Ustaya elektrik sisteminde bir sorun olabileceğini işaret ettim çünkü servis manuelinde böyle yazıyordu (hatta bu konuda Toyota bülteni bile var CP-0018T-0110-EN numaralı servisler için aşağıda linkini bırakıyorum) ve araçta şanzımanın kendisi hariç tüm robotize olan kısımları değişmiş, değişmeyen sadece elektrik tesisatı ve TCM kalmıştı. Neyse usta söküp bakacağını söyledi bende yaptıktan sonra da iyice test etmesini söyledim aracı yeniden servise bıraktım eve döndüm ve konuyu derinden irdelemeye karar verdim.
İnternette konuyu araştırırken P0915 arıza kodu ile alakalı o sıralarda yeni yüklenmiş bir YouTube videosuna denk geldim. Aşağıda linki bırakıyorum:
Elemanın özetle dediği şey şu TCM (Şanzıman Kontrol Modülü) dahil herşeyi değiştirdim yine de bu hatadan kurtulamadım. En son aracın bu iki sensöre giden tesisatını multimetre ile ölçüp aralarında direnç farkı var mı diye baktım diyor ve TCM den sensör kablolarina yeni hat çekiyor.
Bu yaklaşım bana baya mantıklı geldi çünkü değiştirmediğim parça kalmamıştı, sıfır parçada dahil araç arıza veriyordu. Tesisatta sorun olup olmadığını teyit etmek için çıkma olan vites seçici üzerindeki iki sensörü söktüm ve servis manuelinde belirttiği gibi sensörleri ölçmeye başladım.
Konuya direk dalmadan önce bu sensörler hakkında biraz bilgi vermek istiyorum. Sensörlerin herbirinde 6 adet pin bulunmakta bu pinler sensörün içindeki 2 adet hall effect sensörüne bağlanmakta. Yani tek sensörün içerisinde 2 adet daha sensör bulunuyor yedekli olarak. TCM bu sensörlerden gelen voltaj değerlerinde (Bu voltaj değerleri TCM tarafından mm ölçüsüne çevriliyor) uyumsuzluk tespit ederse sistem trip ediyor ve araç boşa atıyor. (Sensörlerin, tesisatın veya TCM’in durumuna göre P0915 yerine P0916 veya P0917 hataları da alabilirsiniz.Tesisatta sorun var ise muhtemelen P0915 alacaksınız, sensörlerde sorun var ise P0917 veya P0916 alırsınız.)
P0915 Arıza kodu açıklaması ise şöyle “Deviation between sensor signal 1 (main) and sensor signal 2 (sub) is 2.0 mm or more for 1.0 second or more” yani sensör 1 sinyali (ana) ile sensör sinyali 2 (yardımcı) arasında 1 saniye veya daha üzerinde 2mm veya daha fazla sapma varsa hata ver.
Peki buraya kadar arızanın neden oluştuğunu araç bize söylüyor ama henüz arızanın sensörden mi TCM den mi yoksa tesisattan mı kaynaklandığını anlayamadık. Bunun için ilk önce sensörü ölçmemiz gerekiyor.
Peki bu sensörler nasıl ölçülüyor?(Aynı sensör debriyaj aktüatöründe de var bu arada.)
Aslında bu sensörleri ölçmek elektronikten anlayan arkadaşlar için gayet basit, gerekenler sadece multimetre ve 3 adet 1.5v kalem pil ve birazda kablo. Servis manuelinde böyle yazıyor ama ben ayarlı güç kaynağı ve osiloskopda kullandım ölçümlerde hata yapmamak için. Aşağıda kendi sensörlerimi ölçtüğüm bir videonun linkini sizlerle paylaşıyorum.
VIDEO:
https://www.dropbox.com/s/77umgjllgo2x6go/VID_20220416_231931.mp4?dl=0Aşağıda anlattıklarımı okuduktan sonra videoyu izlerseniz daha anlamlı gelecektir.
1)Sensörü vites seçiciden sökün.İki vidayı söktükten sonra pozisyonuna dikkat ederek söktüm ben toplarken sorun çıkmasın diye.
2)3 adet 1.5v kalem pili seri bağlayın.1.5*3=4.5v yapıyor zaten ben ayarlı güç kaynağı kullandım bu aşamada, güçkaynağını 4.5v a ayarladım 100 miliamperde akım limiti koydum. Bu arada başka bir detay sensör yaklaşık 30 miliamper çekiyor.
3)Kalem pillerin veya tercihe göre ayarlı güç kaynağının + ucunu 3 numaralı pine bağlayın. Bu aşamada bir tüyö verebilirim size ben daralan makaron ile hobi elektronikçilerde bulunan konnektörlerden kullandım videoda görünüyor ama çok belirgin değil. Sensörün pinleri baya derinde olduğu için kabloları takmakta zorlanabilirsiniz. Konnektör olmadan da çözümü var şöyle etli kalın bir bakır kablo buluyorsunuz ve kablonun ucunu direk sensör pinine saplıyorsunuz yalnız şunu da belirteyim sensör pinleri baya ince bükmemeye zarar vermemeye özen gösteriniz.
4)Kalem pillerin veya tercihe göre ayarlı güç kaynağının - ucunu 1 numaralı pine bağlayın.Bağlantı aşamasında yukardaki anlattıklarım yine geçerli.
5)Ölçüm yapacağımız uç olan 2 numaralı pine ölçü aletinin + ucunu veya tercihen osiloskop probunu bağlıyoruz.
6)Son olarakda multimetrenin veya osiloskobun – ucunu 2 nolu pine bağlıyoruz.
Artık pozisyona göre voltaj ölçmeye başlayabiliriz. Sensör içerisinde yay olduğundan hep -55 derecede durmak istiyor yani bağlantıları yapar yapmaz yaklaşık 0.45v okuyor olmanız lazım.
Sıfır dereceye doğru sensörü elimizle çevirdiğimizde yaklaşık 2.25v okumamız gerekiyor.
+55 dereceye sensör pozsiyonunu çevirdiğimizde ise yaklaşık 4.05v okumamız gerekiyor.
Şu ölçümlerim gibi:
Özetle okuduğumuz değerler 0.45 v ile 4.05 volt arasında olmalı. Ufak tefek artışlar-düşüşler problem değil fakat örneğin pozisyonun +55 dereceye gelmesine rağmen 3v gibi bir değer okuyorsanız sensör bozuk değişmesi gerekiyor.
Simdi sensörün main (ana) kısımdaki ölçümü tamamladık fakat sensörümüz bahsettiğim gibi aslında iki sensörden oluşuyor. Şimdi aynı mantıkla sub (yedek-yardımcı) kısmını ölçeceğiz.
Ölçüm prosedürümüz aynı sadece 1-2-3 pinleri yerine 4-5-6 pinlerini ölçeceğiz.Aşağıda prosedürü tekrarladım:
1)Sensörü vites seçiciden sökün. Pozisyonuna dikkat ederek.
2)3 adet 1.5v kalem pili seri bağlayın veya güç kaynağı.
3)Kalem pillerin veya tercihe göre ayarlı güç kaynağının + ucunu bu sefer 6 numaralı pine bağlayın.
4)Kalem pillerin veya tercihe göre ayarlı güç kaynağının - ucunu 5 numaralı pine bağlayın.
5)Ölçüm yapacağımız uç olan 4 numaralı pine ölçü aletinin + ucunu veya tercihen osiloskop probunu bağlıyoruz.
6)Son olarakda multimetrenin veya osiloskobun – ucunu 5 nolu pine bağlıyoruz.
Yine pozisyonlara göre ölçüp değerleri 0.45v ila 4.05v arasında mı diye bakıyoruz. Eğer iki kısımda da sorun yok ise sensörümüz sağlamdır. Dediğim gibi vites seçicide bu sensörden 2 adet bulunmakta diğer sensöründe main ve sub kısımlarını ölçüyoruz.
Ölçüm Notları:
Sensörü yere düşürmeyiniz içerisinde düşme sonucu hasar görebilecek parçalar var.
Sensöre 6v'dan fazla voltaj vermeyin yanabilir.Araç hala serviste idi ben bu sensör ölçümlerini arızalı diye çıkardıkları kavga dövüş aldığım parçamda yaparken ve artık emin oldum sorunun sensör arızasından veya vites seçiciden kaynaklanmadığına kalan iki ihtimal vardı zaten ya tesisat arızası yada TCM modül arızası. TCM modülünün çok kolay bozulabileceğini düşünmüyordum.
Ertesi gün servisi aradım son durum için ve ne deseler beğenirsiniz elektrik tesisatını aynı YouTube videosundaki eleman gibi ölçüyorlar (zaten servis manuelinde bunu ölçmen gerektiği yazıyor ve 1 ohm dan yüksek bir değer görürsen tesisatı değiştir diyor.) ve araçta 2 adet 50cm'lik kablo değiştiriyorlar. Yani vites seçiciyi bana boş yere değiştirttiler sırf tesisatı ölçmeye üşendikleri için daha bana servisteki usta diyor ki abi sen ilk arızalandığında geldiğinde arıza kodu farklı idi bana P0915 arızasını gösteriyor servis OBD cihazından (yukarda belirttiğim gibi servise daha önce gitmeden ben arıza kodunu mini VCI ile okudum zaten ekran görüntüsündeki gibi) birde bizi aptal yerine koyuyor neyse dedim olay çıkarmaya gerek yok zaten eski parça idi değiştiği iyi oldu diyerek kendimi avuttum.
TCM sürücü tarafında araç göğsünün altında bulunuyor bu arada sökmesi çok zor olmasa da zahmetli bir yerde. Sonuç olarak sorun çözüldü ama ben araçtan soğudum.
Yetkili serviste elektrik tesisatını videodaki arkadaş gibi ölçüyor o yüzden detaylı olarak anlatmaya gerek görmedim arkadaşlar. İsteyen olur ise detaylı olarak anlatabilirim konnektörler ile ne nereden ölçülecek diye. Servis manuellerini de dropbox linkinde paylaşıyorum merak edenler bakabilir.
Konu ile ilgili diğer gözlemlerim:(Bu kısımlar sadece yorum, sizin durumunuz farklı olabilir veya tespitler doğru olmayabilir.)Araç rampa aşağı motor freni yaparken oluyor genelde arıza.(Titreşimlerin arttığı zaman. Motor devri artıyor.Aynı zamanda sert fren yaparsanız da arıza tetiklenebiliyor.)
-Sıcak havalarda daha fazla yapıyor araç ve dışarısı soğukken genelde sorun olmuyor.(Soğuyan iletken elektriği daha iyi iletir, ısınan iletken daha kötü diye düşündüm.)
-Vites seçiciyi değiştirirken doğal olarak kabloları-tesisatı oynatmaları durumu daha kötü hale getirdi.(Yukarda belirttiğim gibi.)
-Tesisat arızası olduğunu aslında yukardaki 3 gözlemden anlamam gerekirdi ama herşey insanın kafasında bir anda oturmuyor.
Vites seçicinin vs detaylı fotoğraflarını çekemedim bayram dolayısıyla şehir dışındayım eğer istek olur ise bayramdan sonra detaylı resimleri yükleyebilirim.
Peki maceranın sonu nereye varıyor? Tüm bu yaşanan saçmalıkların üzerine gittim başka bir şehirden 2021 model e-CVT şanzımanlı Hybrid bir Corolla aldım arkadaşlar
2009 Yariside bu tamirat üzerine yaklaşık 1000 km kullandıktan sonra sattım.
Eğer torpido gözünde mini VCI ile gezmek, sanal makinada techstream kurulu ve sürekli diken üzerinde hemoroid olarak araç sürmek istemiyorsanız size tavsiyem üzerinde robot olan bir Toyota’ya asla güvenmemeniz olacaktır. Aracı da satmışsın bunları neden anlatıyorsun hala bize diyenler için benim durumuma düşmüş-düşebilecek olan arkadaşlara faydası olması açısından yazıyorum.Kısacası sizin canınız yanmasın arkadaşlar.
Aklınıza takılan bir detay vs olursa sorabilirsiniz.
Konu ile ilgili tüm fotoğraf video ve servis manuellerine aşağıdaki likten ulaşabilirsiniz.
https://www.dropbox.com/sh/ui0ng7xh9m3bnvf/AACquUpkf2zuoTP7UaS9IHwxa?dl=0
