Konu: F1 Araç Lastikleri

[(Gizli Üye)]

  Selam.
 Başka konuların altında da bahsi geçtiğinden yeni bir başlık altında herkesce izlenecek şekilde (ilgisi olan) konu açmayı uygun gördüm.

 Cadde tipi araçlarda yol tutuşu arttırmak için lastik yanak yüksekliğinin azalıtmaya çalışıldığını (modifiye vb. ile) hepimiz biliriz. Peki şunu hiç düşündünüz mü, F1 araçları neden yüksek yanaklı lastik kullanır?

[(Gizli Üye)]

doğru abi, niye? Elemanların zaten taş sertliğinde orjinal amortisörleri olduğu için mi?

[(Gizli Üye)]

İnce yanak aracın esnemesini engeller. Yarış içerisinde 320 km/saat hıza ulaşan F1 araçları, pist üzerindeki bizim gözle göremediğimiz tümseklerden ve pist kenarındaki kerblerden geçerken bayağı bir havaya zıplarlardı herhalde eğer ince yanak kullanılsaydı

[(Gizli Üye)]

aslında yüksek yanak yarışlarda hiç bir zaman istenmez, formulada lastiklerin bu şekilde olma sebebi jantların kurallar gereği 13 inç olmasındandır.

[(Gizli Üye)]

iyi de mesela drag araçlarında da aynı şekilde, lastiğin torktan esnediği falan gözüküyor hatta, bulursam bir resmini koyayım.

[(Gizli Üye)]

buyur alper yardımcı olayım
http://www.metacafe.com/watch/761271/high_fps_camera_captures_drag_racing_tires_start/

burdaki videoda görülebilir nasıl esnediği lastiğin

[(Gizli Üye)]

drag araçları bildiğiniz gibi sadece düz bir yarış çizgisinde yarışıyor. formula araçları ise hızlanma, sert frenaj, viraj gibi etkenlere maruz kalıyor, kerblerden atlıyor, çakıl yada çimene girebiliyor.
jant ölçüsü 13 inç ve lastiğin dış çapını belirleyen kurallar var, yani isteseniz de lastiği daha büyük yapamazsınız, daha küçük yapmakta zaten üreticilerin asla istemeyeceği bişey. kuralların el verdiği en uygun lastik formunu kullanıyorlar

[(Gizli Üye)]

tam istediğim video Türkay sağol, 17. saniyeye dikkatinizi çekerim. 47 daha yakın çekimi...

[(Gizli Üye)]

şimdi F1deki olay şöyle olmalı, 13" jant zorunluluğu var, bunun da nedeni daha büyük fren konmaması için, daha büyük fren konursa araçlar daha rahat durabilcek bu da yarışın ortalama hızını arttırabilcek, e fia bunu istemiyor..şimdi 13" jantın üzerine ince yanak konsa bu araçlar 200km anca yapabilirdi, daha yüksek hızlar için o kadar yanak var

[(Gizli Üye)]

Kurallar böyle deyince tabi başka açıklamaya gerek yok ama mutlaka kuralların da bir konuluş nedeni vardır. Türkay senin dediğin de olabilir ama fren yapmanın bir sürü yolu var. Onun çevresinden dolaşabilirler diye düşünüyorum. Bence büyük cantların çarpışma gibi durumlarda yaratabileceği tehlikeden dolayı olabilir. Takımlar için de büyük bir sorun olduğunu sanmıyorum. Süspansiyon sistemi yerine büyük lastik kullanıyorlar ve ağırlık merkezi yere yakın oluyor. Aslında tam bir cevap verebilmek için bir sürü detay bilmek lazım. O lastikler bizim kullandıklarımıza da pek benzemiyor..

[(Gizli Üye)]

  Aslında bütün yazılanlar cevap niteliğinde. Söylenenlerin hepside birbirine bağlı şeyler.
 Şimdi elimden geldiğince bende bunları sebepleri ile toparlamaya çalışayım.
 Evet drag araçlarıda kalın yanaklı lastik kullanır. Çünkü onları manevra gibi bir zaruretleri yoktur. O güçleri efektif olarak yere aktarmak için büyük lastik kullanmaları (standart araç lastiklerine göre büyüktürler ama güçleri ile orantılarsak aslında o kadar büyük değillerdir) (aynı özelliklerdeki araçlardan küçük çaplı lastiği olan, ilk anda daha etkili hızlanır) gerekir. Eğer büyük jant, ince lastik yanak kombinasyonu seçselerdi patinajı kesmeleri zorlaşırdı.
 F1 araçlarında kurallar belli süreçler sonunda oluşmaktadır. Bundan seneler öncede F1 araçları yine çok güçlenmiş ve hızlanmıştı. Ancak yüksek hızlardaki ve özellikle virajlardaki aerodinamik etkiler yeterince bilinmediğinden faydalanılmamakta idi. Daha sonra aracın altından ve üstünden geçen hava akımlarının araç yol tutuşunda/tutamamasında büyük etkisinin olduğu farkedildi. Ön ve arka kanat dizaynları zaten geliştirilmişti. Ama aracın altına mümkün olduğunca az hava almasının yol tutuşu büyük oranda arttırdığının farkına varıldı. Bu yüzden yan kanatçıklar (marşpiyeler) geliştirildi. Ancak bu durumda ayrı bir sorun yaratıyordu. Amortisör stroku nedeni ile yoldaki tümseklerde fazla hareket eden aracın bu kanatları yere temas edebiliyordu. Buna geliştirilen çözüm ise, amortisörleri mümkün olduğunca sert ve az oynar şekilde tasarlamaktı. Ancak böyle bir durumda bir sürücünün yarışı bitirmesi gerçekten çok zordu. Bu yüzden amortisör görevini (yaylanma)  daha çok lastiklerin yapmasının daha uygun olacağına karar verdiler.
 Sonuçta amaç, aracı iyi yol tutuş için mümkün olduğunca yere yakın, altına yandan dahi az hava alan, altındaki havayı düzenli bir şekilde çabuk bertaraf eden, aracın yukarı aşağı esnemesini azaltan ancak pilotların dayanabileceği süspansiyon konforunuda sağlamak zorunda olan bir sistem geliştirildi.
 Dikkat etmişsinizdir, F1 araçlarında yüksek süratle alınan çok sert virajlarda dahi aracın yana yatış eğilimi yoktur.
 Umarım bildiklerimi yeterince aktarabilmişimdir.

[(Gizli Üye)]

Hakan, açıklamaların için teşekkürler.  +1

[(Gizli Üye)]

  Ben teşekkür ederim Hakkı.
 Bu arada uzun zaman önce bazı lastik firmaları yol tutuş (asfaltta, buzda vs.) arttırmak için manyetik özellikli lastikler üzerinde çalışmakta idi. Sanırım bunların gelişiminide belli bir süre sonra görebileceğiz.