Hibrid kelime anlamı itibariyle Melez demektir.
Bu ifade, otomotiv terminolojisinde ise içten yanmalı motora sahip araçta, aynı zamanda Elektrik motorunun da var olmasıdır. Hibrid sistemi, bir elektrikli aracın işlevlerini de yerine getirerek, aynı miktar yakıt ile daha fazla mesafe alınmasını ve emisyonunun düşürülmesini sağlayan yapıdır.
Hibrid Otomobil = Benzin / Dizel Motor + Elektrik Gücü
[attach=1]
Benzin ve Elektrik Hibrid Yapısı
Benzin + elektrik motoruna sahip Hibrid araçlar aşağıdaki parçalara sahiptir:
* Motor – Standart bir araçta bulunan motorlara benzer şekilde bir motora sahiptirler. Ancak, Hibrid araçlardaki motor daha küçüktür. Bu motor, emisyonu azaltmak ve verimliliği artırmak için gelişmiş teknolojiler kullanır.
* Yakıt Tankı – Hibrid araçlardaki yakıt tankı, benzin motoru için enerji depolama birimidir. Benzin, aküye göre daha yüksek enerji yoğunluğuna sahiptir. Örneğin, bir birim benzin enerjisinin yerine geçebilecek akü enerjisi, bunun bin katına denk gelmektedir.
* Elektrik Motoru – Hibrid araçlardaki elektrik motoru çok gelişmiş ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Gelişmiş elektronik sistem, motorun aynı zamanda bir dinamo gibi çalışmasını sağlar. Örneğin, aracın hızlanması için, gerektiğinde enerjiyi aküden sağlayabilir. Ama bir dinamo olarak görev yaptığında, araç yavaşlarken enerjiyi tekrar aküye depolar.
* Dinamo – Dinamo bir elektrik motoruna çok benzer yapıdadır. Ama, sadece elektrik gücünün üretilmesini sağlar. Çoğunlukla, seri Hibrid araçlarda kullanılır.
* Akü – Hibrid araçlarda akü, elektrik motoru için enerji depolayan birimdir. Benzin motoruna güç sağlayan yakıt tanklarındaki benzinin aksine, Hibrid araçlardaki elektrik motoru; aküden hem enerji alan, hem de bu enerjiyi tekrar yerine koyabilen bir sisteme sahiptir.
* Transmisyon (Vites Sistemi) – Hibrid araçlardaki transmisyon sistemi, standart bir araçtakiyle aynı temel özelliklere sahiptir. Toyota Prius gibi bazı araçlar da farklı bir transmisyon sistemi kullanılmıştır.
Performans
Hibrid aracın yapısı, araçlarda verimliliği yükseltmek için iki farklı güç kaynağını kullanma prensibine dayanır.
Araçlar, hızlı bir şekilde harekete geçmek için gerekli gücü sağlamaya yarayan büyük bir motora ihtiyaç duyar. Ancak, küçük bir motorda, daha küçük ve hafif parçalar kullanılarak silindir sayısı azaltılır ve bu sayede maksimum bir yükleme sağlanarak motor çalıştırılır. Küçük motorların büyük motorlara kıyasla daha verimli olmasının bir çok sebebi vardır:
Büyük bir motor, küçük bir motora kıyasla daha ağırdır. Bu yüzden araç hızlanırken veya bir yokuşu çıkarken, daha fazla güce gereksinim duyar.
* Büyük motorlarda pistonlar ve diğer dahili parçalar daha büyük ve ağırdır. Buna bağlı olarak da, silindirlerin yukarı ve aşağı doğru her hareketinde daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar.
* Silindirlerin hareket etme alanı daha geniştir. Bu sebeple, her bir silindir için daha fazla yakıt gerekir.
* Daha büyük motorlar genellikle daha fazla silindir sayısına sahiptir.
[attach=2]
Motor her çalıştırıldığında, araç hareket etmese bile, silindirler çalıştığı için yakıt kullanır.
Farklı motor tipine sahip aynı model araçların, yakıt tüketimi ve aldığı yol miktarının neden farklı olduğunu bu motor yapıları açıklar. Eğer, her iki araçta aynı hız ile düz bir yolda sürülürse, küçük motorlu aracın daha az yakıt tükettiği görülür. Her iki motor da aracın hareketi için aynı miktar gücü sağlamalıdır ama küçük motor daha az güç ile bunu sağlamaktadır.
Peki, bu küçük motorlar neden daha az güce ihtiyaç duymaktadır ve bunu nasıl sağlamaktadır?
SUV tarzı Amerikan araçlarda dahi artık kullanılmayan eski büyük V-8 motora sahip bir araç ile küçük bir benzin motoru ve elektrik motoru kullanan bir hibrid aracı kıyaslayalım. V8 motor, aracın her sürüş şeklinde ve her zaman yeterli gücü sağlar. Hibrid araçta bulunan motor ise, normal bir sürüşte yetecek gücü sağlar, fakat, bir yokuş çıkma veya ani hızlanma gibi durumlarda yardıma ihtiyaç duyar. Bu yardım, elektrik motoru ve aküden sağlanır. Bu sayede fazla güç gerektiren durumlarda yakıt yerine bu sistemler kullanılmış olur.
Standart bir araçtaki benzin motoru, maksimum güç gereksinimine göre boyutlandırılır. Aslında çoğu sürücü, sürüşlerin yüzde birinden az bir süre için bu maksimum gücü kullanır. Hibrid araçlar ise daha küçük bir motora sahiptir ve bundan dolayı da, maksimum motor gücünden ziyade, ortalama motor gücüne yakın bir gücü sağlayacak şekilde boyutlara sahiptir.
[attach=3]
Hibrit Otomobillerin Avantajları
1. Çevre Dostu Hibrid bir otomobil benzinli ve elektrikli olmak üzere iki motora sahiptir. Bu ortaklık, hibrid otomobillerin daha çevreci ve yakıt tüketimi açısından daha ekonomik olmasını sağlar.
Finansal Faydaları Hibrid otomobiller henüz ülkemizde yeterli seviyede olmasa da bir çok ülkede kullanıcılar için cazip hale gelmesi için devletler tarafından desteklenir.
Fosil Yakıtlara Daha az Bağımlılık Hibrid otomobiller daha az yakıt tüketmesi ve çevreci olmasından dolayı fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltır. Yaygınlaştıkça etkisi çok daha fazla hissedilecektir.
Rejeneratif Fren Sistemi Otomobilinizi kullanırken her frene basma durumunda hibrid araçlar akünün doldurulmasını sağlar.
Hafif Malzemelerden Üretilmiş Olması Hareketi esnasında daha az enerji ihtiyacı için hibrid araçlar hafif malzemelerden üretilmektedir.
İkinci Elde Piyasa Değerini Koruması Ülkemiz için geçerli olmasa da, gelişmiş ülkelerde piyasa değeri yüksektir. Hibrid araçların bir çok avantajı vardır fakat en çok dikkat çekenler; bütçenize gözle görülür bir destek vermesi ve en önemlisi gelecek nesillere temiz bir çevre bırakmasıdır.
[attach=4]
Hibrid Otomobillerin Dezavantajları
Daha Az Güç Tüm hibrid modeller için geçerli olmasa da, araçlar ağırlıklı olarak küçük bir benzin motoruna sahiptir ve elektrik motoru da çok fazla güç üretmez. Bu sebeple hibrid araçlar genellikle şehir içi kullanıma oldukça uygundur.
Pahalılık Özellikle ülkemizde geçerli bir durumdur. Son ÖTV indiriminden yararlanıyor olsa da, Kablolu Hibrid modeller halen yüksek fiyatlara sahiptir .
Yüksek Bakım Masrafları Çift motorunun olması, sürekli iyileştirilen teknolojisi (bakım zorluğu) tamir atölyeleri için tamir işlemlerini zorlaştırabilir ve yüksek bakım masrafları bütçenize olumsuz etki edebilir. Ayrıca hibrid motordan anlayan teknisyen (usta) bulmak da çok kolay olmayacaktır.
Yüksel Voltajlı Aküler Kaza anında yüksek voltajdan kaynaklanan ölümcül etkiler ortaya çıkabilir. Bu her ne kadar düşük bir ihtimal olsa da, yardım amacıyla kaza yerine bilgisizce müdahale eden kişiler maruz kalabilir. Üretici firmalar bir kaza sırasında, akü grubuna nereden müdahale edilmesi gerektiğini belirten uyarıcı bilgiler kullanmaktadır.
* Özetle; Turuncu kabloyu kesme!
Hibrid Motor Çeşitleri
* Micro Hibrid ( Start-Stop ) …
* Yarı Hibrid ( Mild Hybrid ) …
* Tam Hibrid ( Full Hybrid ) …
Ayrıca hibrid araçlar, güç aktarma sistemlerinin topolojisine bağlı olarak üç sınıfa ayrılabilirler :
* Seri Hibrid (Series Hybrid) …
* Paralel Hibrid (Parallel Hybrid) …
* Çift Mod Hibrid (Power Split Hybrid, Two Mode Hybrid) …
Ayrıca hibridleştirme oranlarına göre de iki sınıfa ayrılabilirler :
* Harici Şarj Edilebilir Hibrid (Plug-in Hybrid) …
* Menzil Uzatıcı (Range Extender) …
tehad.org
