MOTOR KOMPRESYONU: Emme zamanında silindir içine alınan gazın, sıkıştırma zamanı sonunda yanma odasındaki oluşturduğu basınca sıkıştırma veya kompresyon basıncı (motor kompresyonu) denir.
Önemi:iş zamanında karışımın yanmasıyla meydana gelen basıca yanma sonu basıncı denir. Yanma sonu basıncı, kompresyon basıncının yaklaşık dört katıdır. Bu nedenle kompresyon basıncının, yanma sonu basıncım ne derece etkilediği ortadadır.Kompresyon basıncının yüksek olması, yanma sonu basıncının yüksek olmasını sağlar. Yanma sonu basıncının yüksek olması, pistonların daha büyük kuvvetle hareket etmesi ve motorun daha güçlü olması demektir.
Kompresyon basıncının düşük olması ise, yanma sonu basıncının düşük olmasına yol açar. Yanma sonu basıncı düşük olunca da pistonlar daha küçük kuvvetle hareket
edeceğinden motor gücünün düşmesine ve yakıt sarfiyatının artmasına neden olur.
Ayrıca, motorun yağ yakması artar, rölanti devrinde, ağır yük altında tekler ve ilk çalışması zor olur.
Her motorun kompresyon basınç değeri kataloğunda belirtilir. Günümüzde kullanılan benzin motorlarının kompresyon basınçları genellikle 7-12 bar (kg/cm2) arasındadır.Motor kompresyon basıncı, kompresyon manometresi ile ölçülür.
Motor kompresyon basıncı emme ve egzoz supapları ile silindir, piston ve segmanlarının sızdırmazlığına bağlıdır. Kompresyon basıncı normal olan bir motorun emme ve egzoz supaptan, silindiri, piston ve segmanlar sağlam demektir.
Kompresyon basıncı düşük çıkan bir motorun supaptan ayarsız veya arızalı, silindiri, piston ve segmanlar (biri veya birkaçı) arızalı olduğu anlaşılır
Motor Kompresyonunun Ölçülmesi ve Yorumlanması1- Araç aküsü motoru 100 - 110 devirle döndürebilecek şekilde olmalıdır.
2- Motor çalışma sıcaklığına ulasana kadar çalıştırılıp durdurulur.
3- Motorun bütün bujileri sökülür.
4- Karbüratör hava filtresi sökülür.
5- Jikle kelebeği tamamen açık durumda iken gaz pedalına sonuna kadar basılır.
6- Kompresyon manometresi, birinci silindir buji yuvasına kompresyon kaçırmayacak şekilde bastırılır.
7- Marşa basılarak motorun dört beş tur dönmesi sağlanır. Kompresyon manometresinde okunan en yüksek değer bir yere yazılır ve kompresyon manometresinin havası boşaltılır.
8- Daha sonra sıra ile aynı işlem diğer silindirlere tatbik edilir.
Ölçülen değerler katalog değerine ne kadar yakın ise ve birbiri arasındaki fark 0.6 bar (.10 Ib/inç2) dan az ise o kadar iyidir.
Katalog değeri 150 lb/ inç2 olan ve 120 bin km yapmış bir aracın motorunda ölçülen kompresyon basınçları ve çıkan sonuçlar:
Örnek l: l. silindir 133 Ib/inç2
2. silindir 135 Ib/ınç2
3. silindir 137 Ib/inç2
4. silindir 138 Ib/inç2 ise
Yorum: Bu motorun kompresyonu çok iyidir ve işleme son verilir.
Örnek 2: l. silindir 118 Ib/ınç2
2. silindir 119 Ib/inç2
3. silindir 122 Ib/inç2
4. silindir 126 Ib/inç2 ise
Yorum: Bu motorun kompresyonu biraz düşük olmakla beraber yeterlidir.
Silindirlerde dengeli bir aşınma vardır ve işleme son verilir.
Örnek 3: l. silindir 100 Ib/inç2
2. silindir 105 Ib/ınç2
3. silindir 98 Ib/inç2
4. silindir 108 Ib/inç2 ise
Yorum: Bu motorun kompresyonu düşüktür. Bu durumda işleme devam edilerek yağlı öiçüm yapılır. Kompresyon kaçağmın supaplardan mı yoksa piston, segman, silindir üçlüsünden mi olduğu araştırılır.
9- Bütün silindirlere buji yuvasından yağdanlık ile bir miktar yağ sıkılır.
10- Marşa basılarak motora bir kaç'tur attırılıp, silindir içine sıkılan yağın
segmanların çevresine dağılması sağlanır,
11- Bu kez de silindirler yağlı iken aynı ölçümler tekrar edilir. Alınan
sonuçlar birinci ölçümdeki sonuçlar ile mukayese edilir.
Yorum: Yağlı ölçümde okunan kompresyon basıncında çok fazla yükselme
var ise pistonlar, segmanlar, silindirler arızalıdır. Arıza birinde, ikisinde veya
hepsinde olabilir.
Yağlı ölçümde okunan kompresyon basıncında çok fazla yükselme yok ise supaplar, supap oturma yuvaları, supap kılavuzları, supap yayları arızalıdır. Arıza birinde, ikisinde veya hepsinde olabilir.
