Sevgili otomobil severler,
Hepimizi zamanı geldiğinde ve özelliklede kış aylarında yakalayan bir değişim süreciyle ilgili, Alper Sınav bey'inde kısaca çok güzel bir şekilde anlattığı bu konuyu biraz daha detaylandırarak seçim yapacağınız Akü konusunda sizlerle bilgilerimi paylaşmak isterim.
Üretici firma tarafından, kullandığımız binek aracın üzerinde genellikle 12V'luk, aracın teçhizat ve motorunun ihtiyaçlarına göre seçilmiş belirli bir Ah güce sahip bir akü konmuştur.
Akü değişim zamanı gelmiş sürücülerin en sık sorduğu sorulardan birisi şudur; "Aynı güce sahip aküden mi alsam yoksa bir değer üst amperi mi önerirsiniz?". Böyle bir soruyu hele satıcıya sorarsanız ben bile olsam bir üst değeri öneririm, bu benim her akü satışımda azıcıkta olsa daha fazla para kazanmamı sağlar.
Oysa araç sahibi aküsünün periyodik bakımlarını yapmıyorsa, şarj dinamosu yeterli doldurum yapamıyorsa, akünün üzeri devamlı toz, çamur yağ gibi maddelerle kaplıysa, aracın biryerlerinde kaçak akım varsa, kaç amper üst değer seçerseniz seçin Akünüzün ömrü ve verimi kısa olacaktır.
Aküler genel olarak ikiye ayrılır.
1- Starter aküler
2- UPS (kesintisiz güç kaynağı), ışıldak, diz üstü bilgisayar, cep telefonu, şarjlı olan aklınıza gelebilecek büyük küçük her türlü alet ve her çeşit pillerde kullanılan katı kimyasal karışımlı aküler.
Aralarındaki tek fark şudur. Birisi dış ortamda çalışmak üzere tasarlanmıştır diğeri kapalı mekanda (fabrika, ofis, ev gibi).
1- Starter aküler (dış ortam aküleri)
Dış ortam akülerinin özellikle soğuk ortamlarda görevlerini yerine getirebilmesi için üretici firmanın o araçta takmaya karar verdiği xxxA gücüne sahip bir akünün soğukta anlık üretebildiği CCA'sı xxxx değerdedir. Bu değer, en soğuk zamanlarda bile o araçta max güce ihtiyacı olan en önemli parça Marş dinamosunu besleyebilecek güçte olmalıdır.
Dış ortam Starter aküleri ikiye ayrılır;
a- Elektrolit sıvısı olan asit-kurşun iyonlaşması sonunda elektrik üretenler
b- Jel aküler
Bunların arasındaki farklar ise şunlardır;
Dış ortamda çalışmak üzere tasarlanan sıvı elektrolize sahip akü, Türkiye gibi ülkelerde en az -50 derecede dahi sağlam kalıp görev yapabilecek güce sahipsede -8 derecelerde bakımsız bir akü donmaya başlar. Sıvı elektrolizli aküleri zorlayan en büyük etkende zaten budur. Özellikle ülkemiz gibi kışın -30 yazın +40'lara varan ısı farkları, akünün içinde düzelmeyecek hasarlar bırakır.
Jel akülere periyodik bakım gerekmez, sadece gövdesini ve kutup başlarını temiz tutmak yeterli olur. Donmaya başlama dereceleri -8'den kat be kat aşağılardadır, -50 -70 lere kadar dayanır.
- Peki, jel aküler soğukta verimli akülermidir? ömürleri ne kadardır?
Elbette jel aküler de soğukta verimli akülerdendir, özellikle denizcilikte en zor şartlarda kullanılan akü çeşididir. Ömürleri yaklaşık olarak sıvı
akünün iki katıdır.
- 12V 70A olan jel akünün CCA değeri aracımı soğuk havada çalıştırmaya yeterlimidir?
Kabaca şöyle açıklayabiliriz, her zaman jel akülerin CCA değeri sıvı akülerin yarısı kadardır. Örnek olarak; 12V 70A sıvı bir akünün CCA değeri
700A olsun, jel akünün ki 350A olur, zaten o aracın en güçlü elemanı olan marş motorunun CCA max ihtiyacı da +/-150A dir. Yani yinede
fazlasıyla yeter.
- Peki üreticiler neden bu aküden standart donanım olarak faydalanmıyorlar?
Bu her meslekte olduğu gibi yatırım-maliyet/kar ilişkisidir.
2- Tam kuru aküler
Bunlar yukarıda da kullanım yerlerini açıkladığım, Alkalin, Nikel Kadmiyum, Nikel Metal Hidrit, Lityum İon veya çok faklı kimyasal karışımlardan yapılmış aküler veya pillerdir. Kullanılacakları yerlere göre bunların çıkışlarına inverter'lar takılarak istenen güce ulaşılması sağlanır.
Hatta Toyota Prius Plug-in modelinde de Lityum-İon kuru akü kullanılmaktadır.
Günümüzde akü teknolojisinin son geldiği nokta Nano Akü diye tabir edilen küçültülmüş teknolojik akülerdir. Şöyle tarif edebiliriz, mevcut otomobilinizdeki akünün ebadının küçük 9V'luk pil büyüklüğüne dönüştüğünü düşününüz ve bunun yanında aynı A ve CCA'yı verebiliyor. Daha hızlı şarj ve tavandan güneş enerji sistemi entegresiyle yakın gelecekte otomobillerimizden bazı ağırlıklar kalkmış olacak. Sadece elektrikli veya Hibrit otomobillerde de bu teknolojiye geçilerek menzilleri arttırılacaktır.
