"N'olacak bu benzin zamlarının hali" (
http://www.toyotaclubtr.com/index.php?topic=34763.0) başlıklı konuda Muhammed Hocam benden bir ricada bulunmuştu. Kıramayacağım üyelerin en başında gelen Muhammed Hocam'ın ricası üzerine bu başlığı açıyorum
Şimdilik yüzeysel bir inceleme yaptım ama zamanla bu başlığı zenginleştirebiliriz.
Öncelikle Türkiye’den başlamak istiyorum. Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinden 04.07.2003 tarihinden başlamak üzere ÖTV oranlarının seyrini inceleyebiliriz. 2003’ün devamında ve 2004’de çok sayıda değişiklik olduğu için birer rakam belirtmekle yetindim.
Tarih Benzin Mazot
04.07.2003 1,0420 0,7410
10.12.2004 1,3625 0,9330
03.11.2007 1,4765 0,9945
01.07.2008 1,4915 1,0045
15.07.2009 1,6915 1,1545
31.12.2009 1,8915 1,3045
TUIK’in web sitesinden 2003 bazlı TÜFE rakamlarını indirdim:
Temmuz 2003 endeksi: 99,93
Mayıs 2011 endeksi: 190,81
Yani kısaca ortalama tüketici fiyatları: 190,81/99,93 = 1,91 oranında artmış.
ÖTV Oranlarını kıyaslayalım:
1,8915/1,0420 = 1,82
1,3045/0,741 = 1,76
Yani, ÖTV artışı makul görünüyor. Fakat olaya bir de kur penceresinden bakalım:
04.07.2003 TCMB USD kuru : 1,388
31.05.2011 TCMB USD kuru : 1,585
Yani fiyatlar 1,91 oranında artarken kur sadece 1,585/1,388 = 1,14 oranında artmış. ÖTV ise 1,82/1,14 = 1,60 yani USD bazında % 60 oranında artmış.
Temmuz 2003’de ortalama akaryakıt fiyatları şu şekilde imiş:
Benzin: 1,80 TL/lt
Mazot : 1,40 TL/lt
Bugün:
Benzin: 4,20 TL/lt
Mazot : 3,60TL/lt
Enflasyon kadar artsa idi:
1,80 * 1,91 = 3,42 TL/lt
1,40 * 1,91 = 2,67 TL/lt
Kısaca bugün akaryakıt fiyatları yukarıdaki seviyelerde olsa belki fazla şikayet edilmeyebilirdi ama bu şu anda benzinin % 25, mazotun ise % 33 oranında daha yukarıda olduğunu biliyoruz. ÖTV artış oranları ve petrolün varil fiyatının nerelerden nereye geldiği de göz önüne alınırsa belki mevcut fiyatlar ilk bakışta makul görülebilir fakat bana göre temel problem sanayi ve hizmet sektörünün en önemli girdilerinden olan akaryakıtın USD bazında % 60 oranında artan ÖTV’nin de katkısıyla USD bazında çok pahalı hale gelmesidir. İşine geldiği zaman milli geliri USD bazında 3 katına çıkartmakla övünen, fakat iş ÖTV hesabına gelince hesaplamayı TL yaparak enflasyon bazında ÖTV artışlarının makul olduğunu iddia eden ekonomi yönetiminin bizi getirdiği nokta aşağıdaki resimlerde net olarak görülmektedir.
Benzin Fiyatları:
Görüldüğü üzere rakibimiz yok. Aşağıdaki linkten resmi açarak ülkelerin üzerine gittiğinizde net rakamları görebilirsiniz. Harita Kasım 2010’daki fiyatlara göre oluşturulmuş.
http://chartsbin.com/view/1115Mazot Fiyatları:
Bize yaklaşan Avrupa ülkeleri var ama mazotta da fena değiliz yani. Yine aşağıdaki linkten fiyatlar ülke bazında incelenebilir. Kıyaslamaların Avrupa ülkeleri yerine özellikle gelişmekte
olan ülkeler ile yapılmasında fayda var.
http://chartsbin.com/view/1128Akaryakıt fiyatları bir tek bizim ülkemizin sorunu değil. Mevcut kurlara göre bizdeki kadar yüksek olmasa da Avrupa ülkelerinde de ciddi vergiler mevcut. Avrupa Birliği’nin enerji portalını incelemenizi tavsiye ederim. Her ülkenin akaryakıt pompa fiyatlarını ve akaryakıt üzerindeki vergilerini en güncel haliyle rahatlıkla görebiliyorsunuz:
http://www.energy.eu/ 
Bu vergilerden en dertli kesim olan OPEC, bir araştırma yapmış. G-7 ülkelerinde 1 lt petrol üzerinde vergi yükünü gösteren grafik aşağıdaki şekilde.
Detaylı raporlara
http://www.opec.org/opec_web/en/publications/341.htmadresinden ulaşabilirsiniz. 2008, 2009 ve 2010 tarihli raporlar mevcut. Yukarıdaki şekil 2010 tarihli rapordan alıntıdır. Görüldüğü üzere Avrupa ülkelerinde ciddi vergi yükü bulunmakta.
Ama en bomba grafik bu. OPEC’in hesaplarına göre G-7 ülkeleri 2005-2009 yılları arasında petrolden 3,52 trilyon dolar vergi geliri elde ederken, aynı tarihler arasında OPEC ülkelerinin toplam satış hasılatı 3,46 trilyon dolar olmuş.
Peki bu ülkelerde vergi yükü yıllar içerisinde nasıl değişmiş diye soracak olursanız, onu da araştırdım.
http://www.petrolprices.com/fuel-tax.html adresinden aşağıdaki grafiği elde ettim.
İngiltere’deki vergi artışları enflasyon artış ortalamasının altında kalmış görünüyor. Fakat İngilizler yüksek vergi fiyatlarını şiddetle protesto ediyorlar:
http://www.fairfueluk.com/ Ve bu protestolarının meyvesini de şimdilik “fair fuel stabilizer” olarak bir nebze almış görünüyorlar:
http://www.telegraph.co.uk/finance/budget/8402423/Duty-cut-as-Chancellor-unveils-fair-fuel-stabiliser.htmlNot: Kıyaslama için İngiltere’yi seçmemim nedeni vergilerin genel oranda yüksek olması ve dil kolaylığıdır. Bunun dışında bir sebebi bulunmamaktadır.
