Konu: Çekiş Kontrol Sistemleri

[(Gizli Üye)]

  Bazı durumlarda ve özellikle bazı araçlar ile kalkış 2. hatta 3. viteslerde yapılmak zorunda olabilir. Mesela kaygan zeminlerde ve yüksek güçlü araçlarda.

[(Gizli Üye)]

hakan abi 3 fazla olmadımı biraz ?

[(Gizli Üye)]

Düz yolda biraz yavaş bırakarak olabilir her halde de. Yokuş yukarı zor bence. "Yokuş yukarı" kısmı beni düşündürüyor.

[(Gizli Üye)]

  Belli dereceden çok kaygan zeminlerde ve bazı araçlarda, çekiş kontrol sistemi kapalı iken, 2. vites dahi kalkış için yeterli olamayabiliyor. Bu durumda kalkışta 3. vites kullanılabiliyor. Hatta daha da ilerisi, Ariel Atom gibi araçlar 4. vitesde kalkışı bile isteyebiliyor. Zaten bu tip araçlarda ve belli zeminlerde, düşük viteslerde, kalkışda patinajı kesmek (çekiş kontrol sistemleri kapalı iken) olanaksız gibi birşey.

[(Gizli Üye)]

Hakan abinin söylediklerine katılıyorum, hatta kendim deneyerek gördüm. Özellikle 300 beygir ve yukarı güce sahip araçlarda (çekiş kontrol sistemi kapatılınca veya bu sistem yoksa) aracı zorunlu olarak daha yüksek viteste kaldırmak zorunda kalıyorsunuz. Gerçi yeni araçların neredeyse tamamında bu sistem var ve bazılarında (konfor için üretilenlerin bazılarında) istesenizde devre dışı bırakamıyorsunuz.

[(Gizli Üye)]

Mehmet bey kuru zeminde dediğiniz gibi güçlü araçları kaldırmak çok zor, karlı buzlu zeminde 100-110 beygir hatta daha düşük güçlü araçları kaldırmak bile zorlaşıyor. bu gibi durumlarda aracın patinaj önleme sistemi yoksa aracın gücünü yola tam aktarmaması için yüksek vitesle kaldırmak ve yolda yüksek vites düşük devir kullanmak daha mantıklı.

ayrıca şu yüksek viteste aracın yokuş aşağı kayması olayına yapılan bazı yorumları okuyunca şaşırdım. aracın ağırlığına ve yokuşun dikliğine göre tekerlerin motoru döndürmesinden daha mantıklı ne olabilirki. hatta orada kontak açık olsa araç çalışır ve devam eder.

[(Gizli Üye)]

...şu yüksek viteste aracın yokuş aşağı kayması olayına yapılan bazı yorumları okuyunca şaşırdım. aracın ağırlığına ve yokuşun dikliğine göre tekerlerin motoru döndürmesinden daha mantıklı ne olabilirki. hatta orada kontak açık olsa araç çalışır ve devam eder.

Eski nesil dizeller çalışıveriyorlardı. Çiftlikteki traktörden bilirim.

[(Gizli Üye)]

Onlar tamam arkadaşlar da konu düz yol veya yokuş aşağı değil,
 kaygan zemin değil, aşırı güçlü araç değil.
Yokuş yukarı duran bir avensis, üçüncü viteste kalkar mı? Veya kalkmalı mı?

Performans bir yana vites oranları da, debriyajın karakteri  de araçtan araca değişir.

[(Gizli Üye)]

  Doğru söylüyorsun Ahmet, bunun (başlıktaki soru) cevabı önceki sayfada verilmişti sanırım.

 Bu aracın motor (Avensis) gücü ile de ilgili ancak söylenen durumda (yokuş yukarı 3. vitesde kalkış) bir ihtimal olabilir (yokuşun eğimide önemli) ancak aracın 3. vitesde olduğu sürücü tarafından anlaşılır. Ama böyle birşey yapmamalı şanzıman ve debriyaj sistemi açısından.

[(Gizli Üye)]

Karışık yazmışlar birinci sayfada. Tane tane yazın.. yaşlı adamım ben..

Neyse bu çekiş kontrol'ün kalkışta işe yaradığını öğrenmiş oldum. ABS'nin tersi gibi bişey o zaman bu, kalkışta patinaj korkusu olmadan tam gaz vermek mümkün. (?)

[(Gizli Üye)]

ABS'nin tersi gibi bişey o zaman bu, kalkışta patinaj korkusu olmadan tam gaz vermek mümkün. (?)

Aynen öyle Ahmet abi

[(Gizli Üye)]

  Sistemin özelliğine göre, patinaja düştüğü anda sistem müdahale edip patinajı önleyebilir. Ancak bu durumda hızlı kalkış hayal olur.
 Özellikle rampa çıkışlarında ve kalkış anında, özellikle lastiklerden birisi kaygan yüzeyde, diğeri nispeten daha çok tutunan yüzeyde ise, patinaj aracın bir yöne doğru (yüzeyin kaygan olduğu) yönelmesine ve yoldan çıkmasına neden olabilir. Çekiş kontrol sistemi bunu da önler.

[(Gizli Üye)]

  Sistemin özelliğine göre, patinaja düştüğü anda sistem müdahale edip patinajı önleyebilir. Ancak bu durumda hızlı kalkış hayal olur.
 Özellikle rampa çıkışlarında ve kalkış anında, özellikle lastiklerden birisi kaygan yüzeyde, diğeri nispeten daha çok tutunan yüzeyde ise, patinaj aracın bir yöne doğru (yüzeyin kaygan olduğu) yönelmesine ve yoldan çıkmasına neden olabilir. Çekiş kontrol sistemi bunu da önler.

Çekiş kontrol sistemi bazı araçlarda (mesela camry'de), aynı zamanda göreceli olarak ön tekerler ile arka tekerlerin dönme hızını da birbirine eşetliyor. Ön tarafa yada arka tarafa farklı ebatta lastik takılması veya lastiklerin birinin havasının az olması durumunda bile, çekiş kontrol sistemi devreye girerek sistemi kontrol ediyor ve sonrasında hata ikazını veriyor. Mantık aynı ABS'de ki gibi (örneğin önden çekişli camry için- bu sisteme sahip çok fazla araç bilmediğim için sürekli bunu örnek veriyorum), ön lastikler patinaja düştüğünde anlık olanak tekerlerin dönüş hızlarını göreceli olarak sabitliyor. Yani sadece öekiş veya itişin olduğu tekerlerin arasında değil, değil teker arasında da bağlantı kuruluyor. Bu sayede yumşak zeminde aracın gömülmesi veya sürekli patinaja düşmesi engelleniyor. Şu anda bunun en mükemmel örneği benim bildiğim kadarıyla, sınıflar çok farklı da olsa Toyota LC'de var

Düzenleme: Bunun bir diğer avantajı hızlı kalkışları da mümkün kılması

[(Gizli Üye)]

  Sistem güzelmiş Mehmet ama çekişin olduğu aks grubu algılamalarının faydalarını anladım fakat çekişin olmadığı aks grubuna (lastik hava basınçlarını algılama dışında) ne gibi bir müdahale ve algılama ve fayda sağladığını tam çözemedim.
 Peki sistem kaymayı tespit ettiğinde, tork müdahalesinde (kesme) bulunmuyor mu? Çünkü benim bildiğim bu gibi durumlarda elektronik sistemler direk motora ya da frenelre müdahale ederek ya fren uyguluyorlar (Esp ve gelişmişliğine göre gerekli akslara), ya da motor torkunu (elektronik olarak müdahale ederek) düşürüyorlar. Bu durumda da hızlı kalkış gerçekleşme olasılığı ortadan kalkıyor. Tıpkı F1 araçlarında olduğu gibi.

[(Gizli Üye)]

Tahminimce kalkışın daha hızlı mı daha yavaş mı olacağı zeminin ve lastiklerin durumuna bağlı olur. Ama gaza basmanın daha güvenli olacağı kesin. aynı ABS-Durma mesafesi ilişkisi gibi... Yanılıyor muyum?

[(Gizli Üye)]

  Orası doğru Ahmet ama çekiş kontrol sistemi devreye girerse (lastiklerin yere tutunma kuvvetinden daha fazla gücü lastiklere aktarırsak) bu sefer sistem motora elektronik olarak müdahale ediyor ve torku düşürüyor. Bu da kalkışda daha yavaş kalınmasına (tamamen spor kullanım kastım) sebep olabiliyor. Tabi bu sistem hiç olmasa, patinajdan dolayı yine kalkış yavaş olur. Öneli olan patinaja düşürmeden ancak limitte kalkış yapabilmek spor kullanım düşünülürse. Normal kullanıcı ve kullanım için elbetkide bu sistemler çok büyük fayda ve konfor sağlar.

[(Gizli Üye)]

  Sistem güzelmiş Mehmet ama çekişin olduğu aks grubu algılamalarının faydalarını anladım fakat çekişin olmadığı aks grubuna (lastik hava basınçlarını algılama dışında) ne gibi bir müdahale ve algılama ve fayda sağladığını tam çözemedim.
 Peki sistem kaymayı tespit ettiğinde, tork müdahalesinde (kesme) bulunmuyor mu? Çünkü benim bildiğim bu gibi durumlarda elektronik sistemler direk motora ya da frenelre müdahale ederek ya fren uyguluyorlar (Esp ve gelişmişliğine göre gerekli akslara), ya da motor torkunu (elektronik olarak müdahale ederek) düşürüyorlar. Bu durumda da hızlı kalkış gerçekleşme olasılığı ortadan kalkıyor. Tıpkı F1 araçlarında olduğu gibi.

Çekiş veya itişin olduğu aks grubunu tam anlamıyla birebir değil, göreceli olarak birbirinine bağlıyor. Yani mantık olarak çekiş veya itiş olan tekerlerin en yüksek düzeyde yere tutunmasına olanak veriyor bu ise aracın patinaja düşmesini göreceli olarak engelleyerek hızlı kalkışlara imkan sunuyor. Hem fren hem de motora elektronik müdahale sistemi mevcut. ECU da iki farklı program var; ekonomi modundayken, motora elektronik olarak kesme uygulayarak (torku düşürerek), performans modundaykende torku sabit tutup aksa fren uygulayarak bunu mümkün hale getiriyor. Camry 3.5Q (with supercharger) modelinde bu sistem daha gelişmiş durumda, ECU aracın son 10 dakikada ki kullanım verilerine bakarak programı otomatik olarak kendi seçiyor.

[(Gizli Üye)]

Bu konu çok dağıldı Hakan abi, belki bazı mesajları uygun bir başlık altına taşıyıp, konuya oradan devam edebiliriz

[(Gizli Üye)]

  Doğru söylüyorsun, hallolmuştur.

 Senin anlattığın bir nevi elektronik diferansiyel kilidi anladığım kadarı ile.

[(Gizli Üye)]

  Doğru söylüyorsun, hallolmuştur.

 Senin anlattığın bir nevi elektronik diferansiyel kilidi anladığım kadarı ile.

Tam olarak olmasa da, öyle düşünülebilir. Çünkü diferansiyel kilidine göre daha göreceli bir bağlantı sözkonusu. Ahmet Egesoy abinin yukarda yazdığı "çekiş veya itişe yönelik, ABS'nin tersi bir sistem gibi" düşünebiliriz.

Şu anda burada benim aracın aynısının üretimini maliyetleri bahane göstererek durdurdular (bazıları ECU'daki çift program nedeniyle diyor, performans modunda emisyon değerleri pek iyi değilmiş). Şu anki normal vvt-i 2000cc ve normal vvt-i 2400cc modellerinde yok, sadece 3500cc Q modelinde bu çekiş kontrol sistemi mevcut; o ise otomatik olarak devreye giriyor.