İNTERNET’TE İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM KURALLARI
Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) tarafından açıklanan internet kullanırken uyulması gereken kurallar da bu anlamda oldukça önemli. Ancak vakıf da bu uyarı ve kuralların ezberlenmesi gereken kurallar olmadığı ve özenli bir okunuş ile elde edilecek izlenimin sonucunda uygun davranışların sergilenmesinin daha doğru olacağını belirtiyor. İşte, internetin temel etik kuralları:
Saygı görmek için, saygı gösterin!
• Toplum karşısında kendinize yakıştırdığınız tavrı İnternet’in sanal ortamında da sürdürünüz, kimliğinizi saklayabileceğinizi umarak gerçek yaşamınızda benimsemediğiniz davranışları sergilemeyiniz.
• Başkalarına karşı saygılı olunuz, bunun kendinize olan saygınızın ve size başkalarının göstereceği saygının ön koşulu olduğunu unutmayınız.
• Düşüncelerinizi dile getirirken olumlu yaklaşmanın ve nazik bir ifade kullanmanın sağduyunun gereği olduğunu hatırlayınız.
• Tartışmaların özelleşmesine ve kişiselleşmesine yol açmayınız.
• İnsanları duygusal yönden zedeleyici ve rahatsız edici iletilerin yayılmasına olanak vermeyiniz (Örneğin amansız bir hastalığı olanların son isteği gibi sonuç alınması olasılığı çok kuşkulu iletilerin yayılmasına aracılık etmek ya da inançlar üzerinde yorumlar yapmak gibi).
• İstenmeden yapılan yanlışları hoşgörü ile karşılayıp, anlayışla yardımcı olmaya çalışınız.
• Kişilerin istemleri dışında iletiler alarak rahatsız olmalarını elinizden geldiğince önleyiniz, buna neden olmayınız.
• Size gelen bir iletiyi, başkasına aktarmak istediğinizde, bu iletiyi size gönderenin bunu isteyip istemediğinden emin olunuz.
Altyapı ve zamanı verimli kullanın!
• İletişim kurarken anlamsız sayılacak gereksiz iletiler göndermeyiniz.
• Hiç kimsenin zamanının küçük bir bölümünü bile boş yere almamaya özen gösteriniz.
• Ulaşmadığı kaygısı ile olsa bile aynı iletileri ardı ardına göndermeyiniz.
• Bilgilendirmek ve gelişmelerden haberdar etmek için sürekli bir elektronik bülten göndermek istediğinizde, gönderdiğiniz kişinin bu dağıtım ya da duyuru listesinde kalıp kalmama isteğini ilk duyurunuzda belirtebilmesini sağlayınız, kalma isteğini belirtmeyenleri bir daha rahatsız etmeyiniz.
• Bir web sitesinde yer alan uzunca bir metin ya da belgeyi e-posta ekinde dolaştırmayınız, bu metin ya da belgenin adresini ve konusunu belirtip, isteyenlerin buraya erişip bakabilmesi için web adresini vermekle yetininiz.
• İleti trafiğini yoğunlaştıran gönderimlerde bulunanları uyarınız, ısrarcı olanlarla yasal ve teknik yollarla uğraşmaktan kaçınmayınız.
Kimliğinizi gizlemeyin!
• Açık kimliğinizi hiçbir zaman gizlemeyiniz, her iletinizde açık kimliğinizin net olarak belli olduğundan emin olunuz.
• Konu kısmı yeterince açık olan (iletinin içeriğini göz atıldığında belli eden açıklıkta), dili anlaşılır, özlü kısa iletiler ile iletişim kurmaya ve etkileşmeye özen gösteriniz.
• Eğer herkesi değil de bir kişiyi ilgilendirdiğini düşündüğünüz bir ileti var ise genele hiç duyurmadan doğrudan ilgili kişiye iletilerinizi yönlendiriniz.
• Her zaman yanıtladığınız iletinin konu başlığını koruyarak yanıt veriniz.
Mesajlarınız anlaşılır olsun!
• Ne demek istiyorsanız ona karşılık olan, yanlış anlaşılmalara yol açmayacak düz ve yalın deyişlerle düşüncelerinizi aktarmaya çalışınız.
• İletilerinizin yalnızca eleştirici olmasından kaçınarak her zaman yapıcı ve ufuk açıcı olmasını gözetiniz.
• İletileri yanıtlamadan önce bir kere daha özenle okuyunuz.
• Özellikle tartışma listelerinde daha önce değinilmiş konuları ek bir katkıya yol açmayacaksa üstelemeyiniz, ortaya çıkmış bir sonucu görmezlikten gelerek kendi düşüncenizi kabul ettirmede ısrarcı olmayınız.
• Gereksiz yere büyük harfler ile yazışmaktan, sık sık özel simgeler kullanmaktan, esprili ya da alaycı anlatımlardan kaçınınız, jargon sayılacak farklı bir söyleşi biçimi ile herkese açık ortamlarda iletişimde bulunmayınız.
• Olanaklı olduğunca uzun alıntılar yapmaktan ve ek göndermekten kaçınınız, gönderdiğiniz eklerin çok yer kaplayan ekler olmamasına hele virus gibi alıcısının bilgisayar ortamını bozucu içerik taşımamasına özen gösteriniz.
• Virüslü iletiler ile karşılaştığınızda en kısa zamanda kaynağını ve gecikmeden etkileneceğini umduğunuz kişileri uyarınız.
Kişilik haklarına saygı gösterin!
• Başkalarının kişilik haklarına ve özel yaşamına saygılı olarak kişilerle ilgili yorumlarda bulunmayınız, kimlik bilgilerini ele geçirmeye, açıklamaya ve kullanmaya çalışmayınız.
• İyelik haklarını zedelememeye özen gösteriniz, başkasının veri kaynaklarını, düşüncelerini ve yazılımlarını kendinizinmiş gibi sahiplenmeye kalkışmayınız.
• İnternet ortamının sağladığı olanakların yasa dışı biçimde insanlara zarar verme, başkalarının işlerini engelleme, gizli ve kişisel bilgilerini ele geçirip yararlanma, her türlü sahtekarlık, yolsuzluk, dolandırıcılık ya da hırsızlık gibi kötü amaçlı kullanımına yol açmayınız ve göz yummayınız.
• Uygunsuz davranışlar sergilemekte ısrarlı olanları ölçülü bir tepki içinde elbirliği ile uyarmaya çalışınız.
• Size gelen bir iletiyi başkalarına aktarırken ileti üzerindeki e-posta adres bilgilerinin gerekmiyorsa aktardığınız kişinin eline geçmemesine özen gösteriniz.
• Kendinizin ya da temsilcisi olduğunuz ürün ve hizmetlerin reklamını yapmayınız.
• Güvenlik zedeleyici girişimlere karşı alınması gereken önlemlere uymaya özen gösteriniz.
• İnternet üzerinde denetim ve düzenleme yetkisi olanların konumlarını kötüye kullanmalarına karşı duyarlı olunuz ancak gerektiğinde de işlerini kolaylaştırıcı her türlü desteği veriniz.
(Alıntı) MELİH BAYRAM DEDE
