Motor Yağının Görevi
Genel olarak değerlendirirsek motor yağı, motorun hareketli aksamları üzerinde / arasında ince bir tabaka oluşturarak sürtünme ve aşınmayı azaltır. Bununla birlikte içerdikleri deterjanla motorun temizliğini yapar. Aynı zamanda motor içersinde devir daim yapar yağ silindirlerin sıcaklığını alarak soğutmaya da yardımcı olur.
Sentetik Yağlar
Tamamıyla laboratuar ortamlarında çeşitli kimyasal işlemler ile üretilen yağlardır. Sıcağa dayanıklılığı üst düzeydedir, yüksek performans amaçlıdır, daha uzun ömürlüdürler ve tek kötü noktası: pahalıdırlar
Mineral Yağlar
Ana malzemesi ham petrol olan yağlardır. Birkaç farklı kimyasal eklenerek (viskozite geliştirici, deterjan ve aşınma önleyici katkılar) üretilirler. Bunlar ucuz olmak üzere, düşük performans sunarlar. Çok kısa sürede yıpranırlar.
Yarı Sentetik Yağlar
Mineral yağlar ile sentetik yağların karışımıdır. Her anlamda bu iki yağın arasındadır. Bu karışımın yüzde 70 ya da fazlası mineral yağlardan oluşmaktadır.
Viskozite ve Viskozite (Sıcaklık – Akışkanlık) Endeksi
Yağın alt ve üst hava sıcaklık değerleri için akışkanlığını gösterir yağ kalınlık ölçüsüdür. Tek Viskoziteli ve Multi-Viskoziteli Yağlar olmak üzere iki çeşidi vardır. Tüm otomobil, kamyon, SUV vs… çift viskoziteli yağ kullanır. Bunun nedeni motor soğukken ilk yağlamanın sağlıklı yapılması ve motor ısındıktan sonra yağlama kalitesinin aynı şekilde sürdürülmesidir. Çok viskoziteli yağlar tek viskoziteli yağlara polimerler eklenmesi yoluyla üretilir. Yani aslında yağda iki numara birden bulunmaz. Örneğin 10W-40; bu bağ motor henüz soğukken 10 numara kışlık yağ gibi davranacaktır (10W yağ incedir ve ilk çalışmada bile her noktaya kolayca akacaktır), ancak ısındıkça içerdiği polimerler nedeniyle 40 numara yazlık yağa doğru değişim gösterecektir (40 numara yağ kalın bir yağdır, motorun ısısından dolayı film tabakasının kopmasını önleyecek kalınlıktadır). (yazlık ya da kışlık denmesinin mevsimlerle alakası yoktur, sadece kışlık yağ soğuk sıcaklıklar için kullanılan bir terimdir, alt sıcaklığı gösterir, yazlık yağ ise sıcak motor için kullanılan bir terimdir, yağın üst sıcaklık değerini gösterir). En çok bilineni SAE sınıflandırmasıdır.
Yağ Performans Endeksi
Bu ise aracın motorunun üretildiği teknoloji ile ilgilidir. En çok bilineni API sınıflandırmasıdır. Bu sınıflandırmada iki farklı harf grubu kullanılır. S ile başlayanlar benzinli araçlar içindir. SA’dan yukarı doğru çıkıldıkça (SA, SB, SC, …….SM) en üst düzey performansa doğru yaklaşılır. C ile başlayanlar ise dizel araçlar için bir sınıflandırmadır. CA’dan yukarı doğru çıkıldıkça (CA, CB, ……..) en üst düzey performansa doğru yaklaşılır. Üst sınıfta bulunan yağ her zaman alt sınıfın gereksinimlerini karşılar. Yani aracınız SG’nin içerdiği teknolojiye göre üretilmişse SM ile çalışmasında bir sakınca yoktur. Ancak kesinlikle daha düşüğünü (örneğimiz için SG’den daha düşüğünü) kullanmayınız.
Yağ Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Buradaki kimyasal olay birçoğumuz için hiçbir anlam ifade etmemektedir. Numaralar zaten yağ kutusu üzerinde yazıyor. Bizim yapmamız gereken nasıl çalıştığını anlamak değil nasıl yağ seçileceğini bilmektir. Burada önemli olan kullandığımız araç, iklim şartları, kullanım şekli gibi etkenleri değerlendirerek doğru yağı seçmektir.
SAE (Society of Automotive Engineers) Sınıflandırması
API (American Petroleum Institute) Sınıflandırması
Öncelikle alt değeri (W ile birlikte yazılan değeri) bulunduğunuz iklim şarlarını göz önüne alarak seçmenizi öneririm. İkinci değer ise en yüksek hava sıcaklığı göstermekle birlikte, araç kullanım tarzı da bunu seçerken diğer bir etkendir. Yani şöyle diyelim; normal şartlarda 10W-40 size yeterli koruma sağlıyorken, aracınızı sürekli çok yüksek devirlerde kullanıyorsanız 40 yerine 50 numara olabilir. Aralığı çok büyük bırakmakta çok iyi değildir. Örneğin 0W-50, bu yağ çok fazla polimer içereceği için (0 ile 50 arasında değişimi yapabilmek için), yağ ve temizleyici oranı daha az olacaktır. Bu nedenle en uygun değerleri bulmak çok önemlidir.
Aracınızı normal bir şekilde - fazla sıkıştırmadan kullanıyorsanız, bulunduğunuz bölgedeki aracınızın servisinin tavsiye ettiği yağı (buradan kastım marka değil, numaralar) kullanmak en mantıklısıdır. Eğer aracınızı biraz sıkıştırarak kullanıyorsanız, ikinci değeri biraz yükseltmek mantıklı bir seçenek olacaktır.
Ayrıca aracın ilk rodajı aşamasında daha ince bir yağ kullanmak motorunuzun daha sağlıklı açılmasını sağlayacaktır (eğer yağ değiştirmek aracınızı garanti kapsamı dışına almıyorsa). Rodaj aşamasından zaten aracı sıkıştırmak sizlerinde bildiği gibi doğru değildir. Araç yıprandıkça, doğal olarak belli bir kilometre sonrasında piston ve gömlek arasındaki boşluk açılacak ve performans kaybı başlayacaktır. Bu gibi durumlarda ise yağ numarasını arttırmak (hava şartları ile tezat oluşturmayacak şekilde) motorunuzdan biraz daha fazla güç almanızı sağlayacaktır. Bu aynı zamanda aracın yağ yakmasını da azaltacaktır.
API sınıflandırmasında ise üst sınıf yağ, alt sınıf yağların gereksinimlerini karşılamaktadır. Bu nedenle mümkün olan en yüksek sınıf yağı kullanmanızı (mesela benzinliler için API: SM) öneririm.
Hava Sıcaklığına Göre yağ numarası seçimi (0C):
S.A.E 5W–20 -30 ile 16 arasında
S.A.E 10W–20 -18 ile 16 arasında
S.A.E 10W–30 -18 ile 40 arasında
S.A.E 10W–40 -18 ile 40 üzeri
S.A.E 20W–40 -8 ile 40 üzeri
S.A.E 20W–40 -8 ile 40 üzeri
S.A.E 20W–50 -8 ile 40 üzeri
Tabi daha farklı derecelerde var ancak yukarıdakiler en çok kullanılanlar.
Ve son alarak,
Belli bir yağ seçip mümkün olduğunca aynı yağı kullanmaya özen gösterin. Örneğin, kalın yağ (yüksek numaralı yağ) emmiş contalar ileride ince yağa geçildiğinde, yağ sızdırma problemine sebep olabilir. Diyorsanız ki gerektiğinde ben conta değiştiririm (nedeni kullandığım farklı yağlar bile olsa), her hava şartı için o ana özel yağ seçmek motorunuzun hareket eden metal aksamları için çok iyi bir koruma sağlayacaktır.
Farklı tip yağları birbirine karıştırmayın, eğer yağ değiştirmeyi düşünüyorsanız, yağ değişimi sırasında, mevcut yağı boşalttıktan sonra (yeni yağı koymadan önce) temizleyici yağ kullanarak aracınızı 10 -15 dakika kadar rölantide çalıştırın, sonrasında bu temizleme yağını boşaltıp yeni yağı kullanın.
Yağ değişim aralıklarına özen gösterin, özelliğini yitiren yağ koruma sağlamaz. Yağ değişimi ile birlikte yağ filitrenizide değiştirin
NOT 1: Eğer tam sentetik motor yağı kullanıyorsanız, kesinlikle hiçbir katkı eklemeyin, zaten gerekli olan her şey onun içersinde var. Sadece doğru yağı seçin yeter. Katkı maddeleri yarı sentetik veya mineral yağlarla kullanılmak üzere üretilmiştir, amaçları bu tip yağların açıklarını kapatmaktır. Reklamlara aldanıp, sentetik yağlar için katkı maddesi kullanmayın, bu bazen motorunuza zarar bile verebilir.
NOT 2: Yağ veya hava soğutmalı motosiklet kullanıcılarının, aynı şekilde, ancak sadece motosikletler için üretilmiş yağları kullanmaları gerekmektedir.
